Het Utrechtse uithof van de Johannieters. LAB01: Archeologische begeleiding Hof ter Weyde (Utrecht). Basisrapportage Archeologie 188

DOI

Op het perceel Louis Armstrongboulevard 50, gesitueerd in de Utrechtse stadsuitbreiding Leidsche Rijn, ligt het van oorsprong middeleeuwse complex Hof ter Weyde. Het was een uithof van het Johannieterconvent in Utrecht, dat voor het eerst in 1310 wordt genoemd. De hoofdvleugel van het complex werd halverwege de achttiende eeuw afgebroken, waarna de zijvleugel en de bijgebouwen in gebruik bleven als boerderij Hof ter Weyde. In 2012/2013 hebben er twee archeologische onderzoeken ten westen, oosten en zuiden van het huidige erf plaatsgevonden, waarbij onder meer bakstenen poeren en funderingen, paalkuilen van middeleeuwse (bij)gebouwen, kuilen, greppels, een waterput en twee grachten zijn aangetroffen. De resultaten van dit archeologisch onderzoek en de bekende ouderdom en geschiedenis van dit bijzondere complex gaven aanleiding om te veronderstellen dat er rondom en binnen de boerderij waardevolle archeologische overblijfselen te verwachten zouden zijn.De afgelopen twee decennia is boerderij Hof ter Weyde sterk verwaarloosd en de gebouwen stonden er tot voor kort enigszins vervallen bij. In 2019 presenteerden de nieuwe eigenaren plannen om het pand te verbouwen tot kinderopvang en appartementen. Tijdens deze werkzaamheden is er archeologisch noodonderzoek (maart-september 2021) en een archeologische begeleiding (november-december 2021) uitgevoerd door archeologen van Erfgoed gemeente Utrecht (opgravingscode LAB01). Hierbij zijn 126 sporen gedocumenteerd en 758 vondsten verzameld. De meeste sporen zijn aangetroffen binnen de voormalige middeleeuwse zijvleugel. Deze kende oorspronkelijk een indeling in tweeën in plaats van de huidige indeling in drieën, zoals blijkt uit de vondst van een veertiende-eeuwse binnenmuur met een haardpartij aan weerszijden. Mogelijk diende het oostelijke vertrek als woonruimte en het westelijke als werkvertrek. Er werden onder meer restanten van drie plavuizen vloeren en een gemetselde bak met een dikke trasvloer aangetroffen. Direct ten oosten van de zijvleugel (en op de plek van de latere hoofdvleugel) werden funderingen van een kleine huiskapel aangetroffen. Deze was vermoedelijk toegankelijk vanuit het oostelijke vertrek van de zijvleugel. De kapel, die waarschijnlijk dateerde uit de veertiende eeuw, had een vloer van geglazuurde plavuizen en was aan de buitenzijde voorzien van vier steunberen. Aan de zuidzijde van het erf werd in de veertiende eeuw een grote tiendschuur van ruim 38 m lang gebouwd. Hiervan werden in 2021 meerdere poeren en funderingen aangetroffen.Het onderzoek LAB01 heeft aangetoond dat de hoofdvleugel (inclusief traptoren) van Hof ter Weyde pas in de eerste helft van de zestiende eeuw werd toegevoegd aan het veertiende-eeuwse gebouw. Daartoe moet de middeleeuwse huiskapel zijn afgebroken, waarna er tegen de oostelijke gevel van de nieuwe hoofdvleugel een nieuwe kapel verrees, zoals is te zien op enkele achttiende-eeuwse tekeningen van het complex. Rond het midden van de achttiende eeuw werden deze hoofdvleugel en de nieuwe kapel afgebroken, mogelijk als gevolg van de verkoop van Hof ter Weyde in 1741. De tiendschuur bleef in gebruik, maar werd later wel ingekort. De aanleg van de spoorlijn Utrecht-Gouda in 1855 leidde tot grote veranderingen op het erf van Hof ter Weyde. Alle bijgebouwen en aanbouwen, inclusief de tiendschuur, werden gesloopt. Daarna bouwde men het nog steeds bestaande stalgedeelte met tussenlid en twee nieuwe bijgebouwen.Veel van de sporen die tijdens LAB01 zijn gedocumenteerd zijn geheel of gedeeltelijk in situ bewaard gebleven. Bovendien hadden de bodemingrepen een beperkte omvang en diepte. Daarom moet bij toekomstige bodemingrepen in en rond de voormalige boerderij rekening worden gehouden met het aantreffen van waardevolle archeologische sporen.

Date Submitted: 2022-05-25

Identifier
DOI https://doi.org/10.17026/dans-z4d-jp4x
Metadata Access https://archaeology.datastations.nl/oai?verb=GetRecord&metadataPrefix=oai_datacite&identifier=doi:10.17026/dans-z4d-jp4x
Provenance
Creator JEROEN van der Kamp
Publisher DANS Data Station Archaeology
Contributor J.S. Kamp, van der; Erfgoed gemeente Utrecht
Publication Year 2022
Rights CC0 1.0; info:eu-repo/semantics/closedAccess; http://creativecommons.org/publicdomain/zero/1.0
OpenAccess false
Contact J.S. Kamp, van der (gemeente utrecht)
Representation
Resource Type Dataset
Format image/jpeg; application/zip; application/pdf; text/csv; application/octet-stream; application/vnd.oasis.opendocument.spreadsheet; application/vnd.ms-excel; application/x-msaccess
Size 3719569; 4607021; 6724310; 6050628; 3140938; 3504521; 3321619; 4623298; 5114256; 5065137; 5332697; 3326103; 3655847; 4414289; 7311105; 5882946; 4505211; 2685158; 4423212; 4935056; 4633380; 4384642; 3930158; 5994214; 5840085; 3708419; 3471991; 3906150; 4045405; 4521152; 5000862; 4637134; 4469491; 3329335; 4266993; 4275247; 4333425; 4317971; 3948749; 3674051; 4060578; 3561371; 3659926; 4557457; 4794677; 3745978; 4454027; 4582201; 4600471; 4784415; 4288071; 3353121; 4717941; 4330297; 4825692; 4409139; 4210001; 3596563; 3507006; 4130332; 3318379; 4643908; 4305255; 4367159; 3865997; 4602461; 4296097; 3602660; 3294038; 4788836; 4479675; 3309887; 3649029; 3701130; 4561897; 4043868; 4742488; 4852093; 4467533; 3564285; 4254627; 4749599; 2749451; 2721352; 2739932; 2730979; 2712008; 2741736; 2748558; 2764953; 2743733; 2740156; 2718042; 2702526; 2740732; 2654595; 2695584; 2687495; 2724790; 2741145; 2698735; 2769104; 2737699; 2708407; 2731715; 2691854; 2731587; 2736685; 2759238; 2696282; 2701101; 2706734; 2730947; 2721376; 2720406; 2746536; 2770161; 2720337; 2739712; 2721025; 2682601; 2709647; 2745876; 2711896; 2785766; 2660880; 2720386; 2728278; 2734409; 2740005; 2719725; 2730131; 2712088; 2705262; 2710828; 2686326; 2762928; 2685955; 2683503; 2789720; 2744631; 2715988; 2693525; 2772438; 2726355; 2704809; 2706196; 2722721; 2794882; 2675131; 2769377; 2712140; 2783156; 2770455; 2753421; 2701505; 2717643; 2730243; 2724278; 2710211; 2746995; 2737538; 2774429; 2642901; 2751214; 2744117; 2674007; 2762941; 2703803; 2738464; 2767862; 2741344; 2721186; 2771006; 2729982; 2707790; 2689439; 2746998; 2768853; 2723308; 2751368; 2732011; 2755335; 2731757; 2746416; 2699204; 2712864; 2721287; 2713200; 2745938; 2747281; 2737271; 2704967; 4508894; 5296189; 5859095; 7096251; 4163449; 4185437; 4069955; 4049276; 4021910; 4069452; 4062485; 4166258; 3989952; 4183513; 4133929; 4154198; 4241700; 4053266; 4148036; 4169761; 4229490; 4129548; 4480384; 4337413; 4344342; 4207532; 4069774; 4048082; 4190681; 4092517; 4204549; 3146189; 3803948; 3763432; 4214716; 4242146; 4195608; 3883181; 3942392; 3913247; 4118888; 4012949; 4014616; 4297924; 4101786; 4118743; 4298989; 4109075; 3765293; 3881558; 4036104; 4202028; 3873198; 4048530; 4013320; 4072990; 4198411; 4036432; 4224360; 4134371; 4075324; 4122505; 4095240; 4152898; 4020991; 3993167; 4056744; 4045595; 4092764; 3932911; 4007403; 3930589; 4019439; 3906331; 4138212; 4072253; 4164030; 3801517; 3991261; 4789193; 4150918; 3911615; 3925035; 4029698; 3735909; 3678480; 4067507; 4350437; 4077598; 4132693; 4191632; 4127801; 4257988; 4174814; 3871519; 3991765; 3852261; 4150840; 3924662; 4275024; 4150663; 4244309; 4203007; 3823925; 3672862; 4746050; 3675339; 4044920; 4051168; 4067970; 4139781; 4236357; 4115873; 4307919; 4380273; 4318180; 4127803; 3968101; 4178522; 4459924; 3822401; 3755624; 3684651; 3990034; 4659672; 3830958; 3666548; 4844949; 4659526; 4055153; 4005815; 3864550; 4340411; 3971116; 4054394; 3998072; 4145312; 4079183; 4636269; 3799205; 3944356; 4002086; 4145394; 4185408; 4166176; 4157004; 4113401; 4097711; 4152197; 3972882; 4001139; 4064317; 3973355; 4036244; 4071363; 4060813; 4199574; 3965682; 3964190; 4222992; 4035908; 4075710; 4368616; 3998472; 3774606; 3982578; 4183686; 4107383; 4152994; 4195199; 3976321; 4129504; 4069607; 4695248; 5203291; 4373744; 4271116; 3903857; 5548538; 6382299; 4022709; 3882633; 5997392; 4870235; 4908042; 5761160; 5853165; 6219546; 5830250; 6168801; 7009479; 5584112; 7179668; 7709771; 6894504; 4360267; 4322397; 3905854; 4024825; 3909378; 4198243; 4189408; 4037494; 4191312; 3880960; 4169515; 4098182; 3978828; 4176391; 3890809; 4023272; 4187774; 4007261; 4068142; 4089680; 4065391; 3932314; 3777903; 4007325; 4104441; 4117348; 4257669; 4103580; 4033238; 3906069; 3757559; 3970860; 4030107; 4077081; 3952057; 4105231; 4000546; 3836535; 3703136; 3977748; 4100542; 4043009; 4164040; 4307048; 4040014; 3961729; 4007428; 4048378; 4258681; 4206760; 4099566; 4108148; 4108538; 4033436; 4155744; 4177461; 4146061; 4191028; 4133746; 3952763; 4235013; 4280972; 4284360; 4303013; 4047422; 3940035; 3763001; 4245047; 4245786; 4068838; 3987268; 3844817; 3972887; 4105054; 4078682; 4390165; 4136800; 3713151; 3764494; 3912206; 3939494; 3691145; 3988625; 4107017; 4133219; 3994944; 4249584; 4078713; 3996139; 4129250; 4691740; 4748325; 3723654; 4255075; 4086594; 4016851; 3767225; 4075646; 3910773; 4025477; 3862832; 4094168; 3976850; 4153585; 4139819; 4065590; 3966184; 3812732; 3710770; 3834885; 3923622; 4112848; 4084258; 3964671; 4098910; 3887230; 3929217; 552586; 8057124; 337; 311296; 5293483; 38513; 2883584; 17530; 134144; 9306642; 285176; 929283; 33805547; 33561205; 33061487; 1172000; 1024630; 1034367; 913506; 1029562; 998665; 1109; 442368; 5853184; 3929
Version 2.0
Discipline Humanities