De dijken doorbroken.

In opdracht van Van Oord Nederland bv heeft BAAC bv (onderzoeks- en adviesbureau voor Bouwhistorie, Archeologie, Architectuur- en Cultuurhistorie) een opgraving uitgevoerd in het plangebied Perkpolder te Kloosterzande gemeente Hulst. Gedurende dit onderzoek zijn vijf coupures door de Kalver- en Noorddijksedijk aangelegd en gedocumenteerd. Doel van het onderzoek was inzicht te verkrijgen in de opbouw, constructie en datering van de genoemde dijken. De genoemde dijken vormen de grens tussen de Perkpolder in het noorden, de Noorddijkpolder in het westen en de Noordhofpolder in het oosten. Deze polders zijn in het begin van de 13e eeuw aangelegd door, of op initiatief van, de abdij Ter Duinen te Koksijde.
Uit de waarnemingen in de verschillende profi elen is een beeld te schetsen van de aanleg van de Noorddijksedijk en de Kalverdijk, en van de verschillende uitbreidingen en ophogingen door de tijd heen. De Noorddijksedijk lijkt in beginsel het eerst aangelegd te zijn. In de opbouw van deze dijk zijn twee fasen te onderscheiden. Fase 1 is gedateerd met behulp van thermoluminescentie tussen circa 997 en 1157 AD. Fase 2 wordt gemarkeerd door een begraven bouwvoor die te volgen is tot in een sloot die aan de voet van fase 2 lag. Een 14C-datering van zaden aangetroffen onderin deze sloot leverde een datering op tussen 1221 en 1286 AD. In het oostelijk deel van de Kalverdijk waren dezelfde twee dijkfasen aanwezig. Deze werden hier afgedekt door een derde fase waarmee de dijk vergroot werd tot een hoogte van 3,00 m +NAP en een breedte van 19 meter. In de top van deze dijkfase was een begraven bouwvoor aanwezig waarin karrensporen zichtbaar waren. In deze bouwvoor is aardewerk aangetroffen dat in de nieuwe tijd gedateerd moet worden. Met de laatste fase, fase 4, in de opbouw van de Kalverdijk werd een hoogte bereikt van 3,60-3,80 m +NAP. Gezien de vondsten uit de nieuwe tijd in de top van fase 3 moet fase 4 vrij recent zijn opgebracht, mogelijk direct voorafgaand aan het aanbrengen van wegverharding. De Kalverdijk lijkt in het westelijk deel alleen opgebouwd te zijn uit de fasen 3 en 4, de oudste fasen 1 en 2 ontbreken hier.

Uit het bovenstaande blijkt dat de Noorddijksedijk en het oostelijk deel van de Kalverdijk een oorsprong hebben in de middeleeuwen. De datering van de sloot aan de voet van de middeleeuwse Kalverdijk plaatst de aanleg van deze dijk vóór het einde van de 12e eeuw. Het oostelijk deel van de Kalverdijk lijkt zelfs nog ouder te zijn: de eerste fase van deze dijk kan, op grond van een thermoluminescentiedatering van een zandlaag op deze eerste fase, gedateerd
worden vóór het midden van de 12e eeuw. Op grond van historische bronnen en kaartmateriaal werd aangenomen dat zowel de Noorddijksedijk en de Kalverdijk in het begin van de 13e eeuw, vermoedelijk al vóór 1210 AD, aangelegd zijn. Het onderzoek bevestigt dit, met dien verstande dat er aanwijzingen zijn dat de eerste aanleg al in of voor het midden van de 12e eeuw gezocht moet worden. Het westelijk deel van de Kalverdijk lijkt aanzienlijk jonger te zijn, hoewel niet duidelijk is hoeveel jonger. Hieruit kan wellicht worden afgeleid dat dit deel van de Kalverdijk sinds de middeleeuwen verlegd is, zoals op grond van historische kaarten in het PvE al geopperd werd.

Identifier
DOI https://doi.org/10.17026/dans-2x9-agfj
PID https://nbn-resolving.org/urn:nbn:nl:ui:13-jf-3owy
Metadata Access https://easy.dans.knaw.nl/oai?verb=GetRecord&metadataPrefix=oai_datacite&identifier=oai:easy.dans.knaw.nl:easy-dataset:239422
Provenance
Creator Wal, A. ter
Publisher BAAC
Contributor Boer, G.H. de; Beurden, L. van; BAAC; Van Oord Nederland bv
Publication Year 2022
Rights info:eu-repo/semantics/restrictedAccess; License: http://dans.knaw.nl/en/about/organisation-and-policy/legal-information/DANSLicence.pdf; http://dans.knaw.nl/en/about/organisation-and-policy/legal-information/DANSLicence.pdf
OpenAccess false
Representation
Language Dutch; Flemish
Resource Type Dataset
Format application/pdf; image/tiff; image/jpeg; application/msword; xls; GIS-bestanden; microsoft office access-toepassing
Discipline Ancient Cultures; Archaeology; Humanities
Spatial Coverage (4.021 LON, 51.391 LAT); Netherlands; Zeeland; Hulst; Kloosterzande; Natuurcompensatie Perkpolder