Sinds enkele tientallen jaren wordt er serieus studie gemaakt van kleipijpen uit een archeologische context. De wetenschappelijke waarde van een vondst kan echter sterk uiteenlopen. Losse kleipijpen van omgeploegde akkers, uit slootbagger of uit de stort van opgravingen zijn in dat opzicht zeker niet waardeloos, bijvoorbeeld als aanwijzing voor het afzetgebied van bepaalde fabrieken of productiecentra, maar ze lenen zich niet voor meer diepgravende sociaaleconomische of cultuurhistorische studies. Dat is anders als we te maken hebben met vondstcomplexen uit de gracht van een kasteel, de beerput van een huis of kroeg of de afvalstort van een pijpenfabriek. In dit soort gevallen stijgt de wetenschappelijke waarde van de vondst met de nauwkeurigheid waarmee op basis van onafhankelijke, veelal historische, bronnen het vondstmateriaal kan worden gedateerd. In dit artikel met database presenteren we een in dat opzicht uitzonderlijke casus: de vondst van enkele honderden fragmenten van kleien porseleinen pijpen uit een 19de-eeuws legerkamp dat slechts drie jaren in gebruik is geweest. Deze studie omvat de vondsten van rookgerei van een vindplaats ten oosten van de dorpskom van het Brabantse dorp Oostelbeers. Het vondstmateriaal maakt deel uit van de collecties van Kees Huijbers (Vessem), Sjef van Dingenen (Hapert) en Antoon Verspaandonk (Veldhoven). Er wordt een vergelijking gemaakt met het materiaal dat in 2016 is geborgen tijdens een kleinschalig waardestellend onderzoek (RCE-projectcode OIOO15) in hetzelfde gebied door de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE). Historische en cartografische bronnen maken duidelijk dat de vindplaats het voormalige Kamp bij Oirschot betreft dat in de jaren 1832 tot en met 1834, ten tijde van de Belgische Opstand, in gebruik was voor de legering van grote aantallen troepen. De vondsten zijn verzameld sinds het einde van de jaren zeventig van de vorige eeuw. De jongste vondsten zijn gedaan in 2016. Alle pijpaarden en porseleinen vondsten zijn op het oog gedaan, in het begin doelbewust, later als ‘bijproduct’ van metaaldetectie. De pijpfragmenten vormen een bescheiden onderdeel van een zeer grote collectie metalen en andere vondsten die bestaat uit aardewerk, glas, munten, ringen, kruisjes, (uniform)knopen, vuurketsen, kruitvaatjes, sjakoversierselen, zegelringen, uniform-, schoen- en ranselgespen, vingerhoedjes, naairingen, horlogesleutels, trompetmondstukken, inktpennen, ere of Hasselt-kruisjes, wijnkraantjes, lepels en kogels. Onder de vondsten bevinden zich ook verschillende andere objecten die te maken hebben met roken: zes vonkenvangers, vijf reutelaars, twee vochtzakken en twee tabaksdozen. De rijkdom van de vindplaats wordt niet alleen verklaard door de omvang, duur en intensiteit van het gebruik van het kamp maar ook doordat het kampement op vrijdag 18 juli 1834 het slachtoffer is geworden van een verwoestende zomerstorm.
