Samenvatting

Transect heeft in mei 2014 een archeologisch bureauonderzoek en inventariserend veldonderzoek, verkennende en karterende fase, uitgevoerd in een plangebied aan de Dorpsstraat 4 in Hernen (gemeente Wijchen). De aanleiding voor het onderzoek is de aanvraag van een omgevingsvergunning ten behoeve van de bouw van een schuur.

Het plangebied heeft in het bestemmingsplan een archeologische dubbelbestemming. Voor bodemingrepen die dieper reiken dan 30 cm onder maaiveld geldt een archeologische onderzoeksplicht. Deze grens wordt door de geplande schuur overschreden. Daarom is onderhavig onderzoek uitgevoerd.

Uit het bureauonderzoek blijkt dat het plangebied een hoge verwachting heeft op archeologische waarden uit de periode IJzertijd – Vroege Middeleeuwen. Deze verwachting is gebaseerd op de in het onderzoeksgebied bekende archeologie waarden uit die periode, waaronder meerdere aardewerkvondsten uit nederzettingscontext en sporen van begraving (IJzertijdcrematie, vroegmiddeleeuws grafveld).

Voor de perioden Laat-Paleolithicum – Bronstijd en Late Middeleeuwen – Nieuwe Tijd geldt een middelhoge verwachting. Deze verwachting houdt voor de eerstgenoemde periode voornamelijk verband met de bewoningsmogelijkheden die het rivierduin en de zone met dekzandruggen in en rond het plangebied bood in het verleden. Voor wat betreft laatstgenoemde periode is er sprake van de nabijheid van laatmiddeleeuwse waarden (o.a. kasteel Hernen) en bebouwing vanaf in elk geval de 19e eeuw. Mogelijk zijn uit deze periode sporen van landgebruik of erfinrichting te verwachten.

Uit het booronderzoek blijkt dat de bodem in het plangebied uit een rivierduin bestaat met een overstoven cultuurlaag. De cultuurlaag ligt op een diepte van 60 tot 150 cm –Mv en is circa 70 tot 90 cm dik. Het bevat materiaal dat vermoedelijk uit de IJzertijd dateert (800-12 voor Chr.); hoofdzakelijk zachtbakkend aardewerk en wat huttenleem. Het betreft sterk gefragmenteerd materiaal met afgeronde breukvlakken. De meeste brokjes zijn niet groter dan een centimeter. Dit zou erop kunnen duiden dat het hier een oud akkerareaal betreft, eerder dan een nederzettingsterrein. Enkele grotere scherven met niet afgeronde breukvlakken kunnen echter wel degelijk wijzen op een nederzettingsterrein. Een afslagje van vuursteen in boring 2 is indicatief voor oudere bewoningsfasen die terug kunnen gaan tot in het Laat-Paleolithicum B (18.000-8.800 voor Chr.).

Op basis van het archeologisch vooronderzoek wordt geadviseerd om in het plangebied geen bodemingrepen dieper dan 50 cm –Mv uit te voeren. Indien dit wel noodzakelijk is, wordt geadviseerd om een proefsleuvenonderzoek onder protocol opgraven uit te voeren. Dit houdt in dat voorafgaande aan de bouw eventueel aanwezige archeologische waarden worden gedocumenteerd. Gezien de geringe omvang van de geplande bodemingrepen zou een archeologische begeleiding kunnen worden overwogen.