Inleiding In opdracht van Van Gelder Kabel-, Leiding- en Montagewerken B.V. heeft RAAP op 8 november 2021 een archeologische opgraving uitgevoerd in het kader van het project ‘Oversteek Effathalaan/Den Burg-hstraat’ in de gemeente Leidschendam-Voorburg. Omdat het onderzoeksgebied niet vrij toegankelijk was (verhard, openbare weg, kabels en leidingen) was regulier archeologisch onderzoek voorafgaand aan de geplande ontwikkeling niet mogelijk. Het archeologisch onderzoek is daarom gecombineerd met de civieltechnische werkzaamheden. Het voornaamste doel van het onderzoek was het veiligstellen van de wetenschappelijke informatie (behoud ex situ). Resultaten Het onderzoeksgebied bevindt zich in het zuidwesten van de voormalige Romeinse stad Forum Hadri-ani, op een mogelijke lokale zandopduiking direct ten zuiden van de strandwal van Rijswijk-Voorscho-ten-Voorburg. Het kleinschalige onderzoek heeft drie cultuur- c.q. ophogingslagen opgeleverd die glo-baal in de periode 125-250 te dateren zijn. De lagen bevatten zowel (Romeins) gebruiksaardewerk, ke-ramisch bouwmateriaal, natuursteen, als dierlijk bot. In de lagen zijn geen macrobotanische resten aan-getroffen. In de middelste cultuurlaag zijn twee sporen ingesneden, een kuil en een smalle greppel. De kuil is een restant van een reeds bekende kuil (opgegraven door Holwerda (1910-1923)). De greppel past goed binnen de vlaktekening van Holwerda. Deze ligt in het verlengde van, maar sluit niet direct aan op, één van de greppels die Holwerda optekende. De vondsten passen in het bekende beeld van Forum Hadriani. Bij het huidige onderzoek is vooral ge-importeerd materiaal gevonden dat globaal tussen 125 en 250 dateert, met een zwaartepunt op de overgang van de tweede eeuw naar de derde eeuw. Het dateerbare vondstmateriaal heeft niet vol-doende nauwkeurigheid om sporen/vondsten zuiver te dateren en/of een fasering te duiden. De vond-sten uit de betreffende sporen en lagen worden vrijwel gedurende elke Romeinse subperiode aange-troffen in Nederland. De aangetroffen vondsten weerspiegelen geen specifieke nijverheid of ambacht. Evenmin vertellen ze iets over de eventuele functie van dit terreindeel binnen de stad. Alleen de vondst van een rookschaal-tje wijst op een eventuele rituele context in de (nabije) omgeving. Daarnaast wijzen fragmenten tubuli op een mogelijk hypocaustum. Hier wordt echter sterk aan getwijfeld omdat verder geen andere resten gevonden zijn die passen bij dat type gebouw. Conclusie en aanbevelingen De archeologische verwachting is bevestigd. Zoals verwacht zijn Romeinse resten aangetroffen die toe te schrijven zijn aan Forum Hadriani. Het onderzoek was echter van geringe omvang, waardoor de ken-nisvergaring over de stad - in vergelijking met wat reeds bekend is - beperkt is gebleven. Met deze opgraving is de wetenschappelijke informatie ex situ bewaard, zodat verder archeologisch veldonderzoek niet meer aan de orde is. Er zijn geen belemmeringen meer voor de geplande bodemin-grepen.