In opdracht van de gemeente Vijfheerenlanden heeft RAAP in mei 2022 een archeologisch vooronderzoek in de vorm van een bureauonderzoek uitgevoerd voor het plangebied Jan Poldermanstraat te Nieuwland in de gemeente Vijfheerenlanden. Het onderzoek vond plaats in het kader van een ontgrondingsvergunning.
Op grond van de onderzoeksresultaten en onder verwijzing naar de doelstellingen, kunnen de volgende uitspraken worden gedaan:
Op ongeveer 3 m diepte kunnen resten van tijdelijke kampementen van jagers-verzamelaars worden verwacht en wellicht ook resten van bewoning door landbouwers. De geplande ingrepen raken dit niveau niet.
In het plangebied kunnen vanaf maaiveld resten aanwezig zijn van middeleeuwse bebouwing (vanaf de periode van de ontginningen) tot en met de 17e eeuw.
In het oostelijk deel van het plangebied kan sprake zijn van de aanwezigheid van graven uit de middeleeuwen en daarna.
Om de gespecificeerde verwachting te toetsen wordt vervolgonderzoek geadviseerd in de vorm van een karterende fase van een inventariserend veldonderzoek. Doel van dit onderzoek is resten van middeleeuwse en latere bebouwing op te sporen en te toetsen in hoeverre er nog graven in het plangebied aanwezig zijn. Gezien de prospectiekenmerken en de verwachte verstoringen is een onderzoek met behulp van zoeksleuven de geëigende methode voor vervolgonderzoek (zie ook https://pom.cultureelerfgoed.nl).
Aangezien het plangebied al is bebouwd en het riool onder wegverharding ligt, lijkt het niet nuttig en zinnig de straat tweemaal open te leggen, eenmaal voor het archeologisch onderzoek en eenmaal voor de rioolwerkzaamheden. Daarom wordt voor alle ingrepen een begeleiding aanbevolen, waarbij de rioolwerkzaamheden worden begeleid door een archeologisch team. Zo kan direct worden beoordeeld of de bodem nog ongestoord is en archeologische resten bevat. Is dit het geval dan kunnen deze resten direct worden gewaardeerd en zo nodig worden gedocumenteerd en veiliggesteld (lees: opgegraven).
Daarnaast wordt geadviseerd om ook waar de bodem al geheel is verstoord en intacte archeologische resten niet meer worden verwacht, maar waar wel de mogelijkheid op de aanwezigheid in de bodem van (geruimde/verstoorde) graven en dus menselijk botmateriaal bestaat, de archeologen de werkzaamheden te laten begeleiden. Doel hiervan is niet de archeologische bestudering hiervan maar het ordentelijk bergen en herbegraven van menselijke resten en te voorkomen dat dergelijke resten gaan ‘zwerven’ en zo mogelijk leiden tot onnodig forensisch onderzoek.
