Een coupure door de Eemdijk (gemeente Bunschoten – Spakenburg)

ADC ArcheoProjecten een Inventariserend Veldonderzoek (IVO) in de vorm van proefsleuven en een archeologische begeleiding conform protocol proefsleuven uitgevoerd voor het plangebied Dijkverbetering Zuidelijke Randmeren en Eem te Eemdijk. In het plangebied vinden dijkverbeteringswerkzaamheden plaats. De werkzaamheden bestaan, onder andere, uit het verleggen van de Eemdijk, waarvoor deze voor een deel wordt afgegraven en het graven van een sloot aan de buitendijkse zijde van de dijk. De voorgenomen werkzaamheden zullen eventuele archeologische resten vernietigen of ernstig beschadigen. Tijdens het archeologische onderzoek zijn alleen archeologische resten aangetroffen in werkput 1. Deze resten dateren uit de Late Middeleeuwen en de Nieuwe tijd. Werkput 1, de sleuf door de dijk ter hoogte van dijkpaal 156 heeft een fraaie doorsnede (coupure) door de dijk opgeleverd. In het profiel zijn de verschillende ophogingslagen te zien waaruit de dijk is opgebouwd. Het oudste stukje dijk dat is aangetroffen dateert uit de Late Middeleeuwen en bestaat uit kleilagen. Van dit oudste stukje van de dijk, dat aan de hand van het erin aangetroffen aardewerk tussen 1300 en 1500 wordt gedateerd, is niet veel meer over. Dit gedeelte van de dijk wordt doorsneden door de lagen 1 en 2, die waarschijnlijk met de aanleg (fundering) van het gebouwtje van baksteen te maken hebben. Aan de hand van de afmetingen van de bakstenen en het vondstmateriaal dat in de lagen boven het muurtje is aangetroffen, zal het gebouwtje uit de eerste helft van de 17e eeuw dateren. Na de afbraak van het gebouwtje, is de dijk verhoogd. Hierbij is ook puin van het afgebroken gebouwtje gebruikt. In de afdekkende laag zijn fragmenten aardewerk aangetroffen die tussen 1610 en 1650 gedateerd worden. De dijk is verder opgehoogd met kleilagen en ook plaggenlagen. De bovenste laag van de dijk bestaat uit aangestampt baksteenpuin en is mogelijk het niveau van een weggetje dat bovenop de dijk liep. Het aangetroffen gebouwtje met een afmeting van, tenminste, 2,30 m x 5,10 m is zeer summier gefundeerd. De aard van het aangetroffen gebouw kon niet worden vastgesteld. Gezien de geringe breedte van de fundering (1-steens) ligt het in de verwachting dat dit niet de fundering van een groot gebouw (boerderij) geweest zal zijn, maar eerder een aanbouw of een schuurtje. Op de kaart van 1666 van Dirck Brekens van Groenouw, gemaakt in opdracht het Heemraadschap van de Bunschoter Veen- en Veldendijken, is op of aan de rand van de dijk een gebouwtje aangegeven. Dit zal een boerderij zijn geweest en mogelijk behoorde het huidige gebouw toe aan deze boerderij. Gezien de afdekkende lagen waarin baksteenpuin en aardewerk uit de 17e eeuw werd aangetroffen, zal de boerderij niet lang na het vervaardigen van deze kaart zijn afgebroken, waarna de dijk werd opgehoogd. Op het minuutplan van 1811-1832 is op de Eemdijk, dan nog de Veen en Veldendijk geheten, is geen gebouw meer aanwezig. Het gebouw ten noorden van het opgegraven gebouw is wel zichtbaar op het minuutplan. Dit gebouw is ook al aanwezig op de kaart uit 1666.

Identifier
DOI https://doi.org/10.17026/dans-xks-4ww5
PID https://nbn-resolving.org/urn:nbn:nl:ui:13-aq5i-p1
Metadata Access https://easy.dans.knaw.nl/oai?verb=GetRecord&metadataPrefix=oai_datacite&identifier=oai:easy.dans.knaw.nl:easy-dataset:74492
Provenance
Creator Benthem, A. van
Publisher ADC ArcheoProjecten
Contributor Griffioen, A.A.J.; ADC ArcheoProjecten
Publication Year 2017
Rights info:eu-repo/semantics/openAccess; License: http://creativecommons.org/licenses/by/4.0; http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
OpenAccess true
Representation
Language Dutch; Flemish
Resource Type Dataset
Format application/pdf; application/msword; image/jpeg; access / mdb; mapinfo / tab; image / png
Discipline Ancient Cultures; Archaeology; Humanities
Spatial Coverage (5.345 LON, 52.267 LAT); Eemdijk; Gemeente Bunschoten; Utrecht