In opdracht van Gemeente Arnhem, cluster Beleid en Regie, Fysiek Domein, vakgroep Erfgoed heeft BAAC- Archeologie en Bouwhistorie een Inventariserend Veldonderzoek door middel van proefsleuven (IVO-P) uitgevoerd in het plangebiedParadijs, Trompetstraat, Ariën Verhoeffstraat te Arnhem (A-15.0120). Na evaluatie van de eerste onderzoeksgegevens is besloten tot een kleine doorstart en een archeologische begeleiding van de civieltechnische werkzaamheden (A-15.0170). De aanleiding voor het archeologisch onderzoek is de realisatie van de herinrichting van het projectgebied ‘Het Paradijs’. In de toekomst zal ter plaatse een riool worden aangelegd en woningbouw plaatsvinden. In dit rapport worden beide projecten behandeld.Het plangebied ligt ter hoogte van een oude geul van de Nederrijn, op de grens met de naar het noorden toe hoger oplopende flank van de Zuidoost-Veluwe stuwwal. In de boringen en profielen zijn geen laklagen of vegetatiehorizontenaangetroffen. De aangetroffen afzettingen zijn alle fluviatiel. Gezien de gelaagdheid betreffen dit vermoedelijk kronkelwaardafzettingen van de Nederrijn die in het noorden een ouder kalkloos sediment doorsnijden. Vanafde vroege 12e eeuw verlegt de Nederrijn zijn loop naar het zuiden en slibt de kronkelwaardgeul in het plangebied dicht.In de 13e eeuw zijn twee waterlopen gegraven in het noorden van het onderzoeksgebied. Dit is vermoedelijk een eerste aanwijzing voor ontginning en percelering, de greppels zullen deels voor waterafvoer en drainage hebben gezorgd. In de 14e en 15e eeuw worden meer greppels aangelegd die een afgemeten systeem vormen van noord-zuid, oost-west georiënteerde greppels en vermoedelijk in functie waren als percelering van het terrein. In dezelfde tijd wordt een zijtak van de Jansbeek gegraven door het plangebied van oost naar west. Deze zijtak wordt steeds verder versmald tot deze in de 16e of vroeg 17e eeuw overkluisd raakt met een brugpassage in de Trompetsteeg.In de 13e eeuw worden ook kuilen gegraven binnen het onderzoeksgebied, waarna een ophogingspakket wordt aangebracht in de 14e eeuw en vanaf de 15e eeuw worden opnieuw kuilen gegraven centraal in het onderzoeksgebied.De functie van deze kuilen is onbekend. De oudste steenbouw binnen het onderzoeksgebied dateert tussen 1300 en 1450 en bestaat uit drie rijen tufstenen blokken, waarvan de functie onbekend is. De oudste beerput van baksteen dateert uit de 15e eeuw en hoort bij een perceel langs de voormalige Langstraat. Een andere beerput die hiernaast is gelegen dateert in de late 17e en begin 18e eeuw. De meest compleet opgegraven waterput in het onderzoeksgebied dateert in de late 18e eeuw en bevatte een bijzonder assemblage van complete Westerwald aardewerkvormen. De waterput was naast de twee voorgenoemde beerputten gelegen.Door het onderzoeksgebied zijn verspreid gelegen stukken muurwerk en bestrating uit verschillende perioden opgegraven en ook resten van funderingen van de panden langs de voormalige Trompetsteeg. Daarnaast zijn ook restanten van het straatwerk en de trottoirs van de Trompetsteeg teruggevonden. Aan de oostzijde van het onderzoeksgebied is tot slot nog een ronde bakstenen fundering aangetroffen van iets wat een waterreservoir lijkt te zijn geweest van het Gouvernementsgebouw aan de Markt. In alle werkputten was een dik puinpakket aanwezig van ca. 1 meter dik, een overblijfsel van de verwoestingen in 1944.

BAAC-rapport A-15.0022 en A-15.0170

Arnhem, onderzoekslocatie Paradijs