In januari 2022 is in opdracht van Liander N.V. door Antea Group een archeologisch bureauonderzoek uitgevoerd ter voorbereiding op de geplande aanleg van een kabeltracé in de gemeente Heerenveen en De Fryske Marren. De directe aanleiding voor het onderzoek is het voornemen van Liander om vanuit het transformatorstation bij De Dolten (gemeente Heerenveen) en een nieuwe 20 MVA-kabelverbinding aan te leggen. Het tracé met een lengte van ongeveer 1.300 m loopt vanuit het transformatorstation bij De Dolten (gemeente Heerenveen) richting het westen en loopt parallel aan de straat De Dolten. Het leidingtracé zal door middel van open ontgravingen en HDD-boringen aangelegd worden, waardoor eventueel in de bodem aanwezige archeologische waarden bedreigd kunnen worden. Het plangebied is gelegen op de uiterste uitlopers van het Drents-Fries Plateau. Voor vrijwel het gehele plangebied geldt volgens de provinciale beleidskaart op basis van landschappelijke ligging een middelhoge tot hoge verwachting voor het aantreffen van archeologische resten uit het laat-paleolithicum tot en met vroeg-neolithicum. Deze hoge verwachting geldt in theorie met name voor de hoger gelegen zandgronden (dekzandruggen en -koppen) in de buurt van water/beekdalen. In deze gebieden kunnen zich archeologische resten uit de steentijd vlak onder de oppervlakte bevinden, al dan niet oorspronkelijk afgedekt door een dun veen- of kleidek. Uit dit bureauonderzoek blijkt echter dat delen van het plangebied in het kader van recente herontwikkelingsprojecten reeds dekkend archeologisch zijn onderzocht en vrijgegeven. Uit onderzoek vlak ten oosten van het plangebied blijkt wel dat er plaatselijk aanwijzingen zijn voor steentijdvindplaatsen. Gedurende het neolithicum tot en met de ontginning (in de late middeleeuwen en nieuwe tijd) was het gebied waarschijnlijk te nat voor bewoning. Voor de periode middeleeuwen – nieuwe tijd (de ontginningsperiode) geldt volgens de provinciale beleidskaart voor kleine delen van het plangebied een middelhoge verwachting. Op deze locaties kunnen o.a. huisterpjes of sporen van veenontginning worden aangetroffen. Dergelijke resten kunnen echter alleen worden aangetroffen als er een tot in de top intact veenpakket aanwezig is.
Uit het bureauonderzoek blijkt echter ook dat in de bermen veel kabels en leidingen liggen. Aangezien het hele tracé door bermen loopt, zal de bodem waarschijnlijk tot voorbij de geplande ontgravingsdiepte zijn verstoord. Advies. Op basis van de resultaten van het bureauonderzoek wordt geadviseerd om: 1) zones met gestuurde boringen vrij te geven; 2) zones die al eerder zijn onderzocht vrij te geven; 3) en bovendien de berm van bestaande wegen vrij te geven (hier zijn veel kabels en leidingen aanwezig). Omdat het hele nog aan te leggen tracé binnen de bermen van bestaande wegen ligt, wordt geadviseerd om geen vervolgonderzoek uit te voeren.
Dit is een advies. Het nemen van een selectiebesluit is voorbehouden aan het bevoegd gezag, in dezen Heerenveen en De Fryske Marren. Beide gemeentes hebben aangegeven dat vervolgonder‐ zoek niet vereist is.
