Tramlijnweg 2 en 2a te Goedereede (gemeente Goeree-Overflakkee)

ADC ArcheoProjecten heeft in januari en februari 2018 een bureauonderzoek en inventariserend veldonderzoek uitgevoerd op de locatie Tramlijnweg 2 en 2a te Goedereede, gemeente Goeree- Overflakkee. De aanleiding van het onderzoek is de voorgenomen sloop van de huidige bebouwing en de bouw van 24 rijtjeswoningen. Op basis van het bureauonderzoek is een gespecificeerde verwachting opgesteld. Hieruit blijkt dat het plangebied langdurig onder directe invloed van de zee heeft gestaan. Mogelijk vond tijdens perioden van verminderde zee-invloed bewoning plaats op kreekruggen en langs de oevers van actieve kreken. De top van het Laagpakket van Wormer, dat op ca. 3,5 tot 6,5 m –mv wordt verwacht, heeft mogelijk in het Neolithicum of de Bronstijd een bewoonbaar oppervlak gevormd. Een eventuele vindplaats zal zich manifesteren als een archeologische laag: een gerijpte, humeuze en/of ontkalkte kleilaag met daarin kleine fragmenten vuursteen, houtskool en aardewerk. Vanaf ca. 1.500 v. Chr. maakte het plangebied deel uit van een uitgestrekt veenmoeras dat aanvankelijk niet geschikt was voor bewoning. Door betere ontwatering vanaf de IJzertijd verdroogde het veenoppervlak. Hierdoor was niet alleen op kreekruggen, maar ook op het veen bewoning mogelijk. Op Goeree zijn archeologische vindplaatsen uit de IJzertijd en de Romeinse tijd bekend. Ten noorden van Goedereede is een vindplaats uit de Romeinse tijd aangetroffen op een kreekrug. Door de ontginningen van het veen daalde het maaiveld en werd het gebied kwetsbaar voor overstromingen en inbraken van de zee. Waarschijnlijk is de top van het veen, dat wordt beschouwd als een potentieel archeologisch niveau voor de periode IJzertijd-Romeinse tijd, door erosie als gevolg van inbraken van de zee in de Laat-Romeinse tijd en de Middeleeuwen niet meer aanwezig. Mogelijk is het gebied in de Middeleeuwen in rustiger perioden kortstondig bewoonbaar geweest. Een archeologische vindplaats op dit niveau zal zich manifesteren als een archeologische laag: een humeuze en/of ontkalkte, gerijpte laag met daarin fragmenten aardewerk, houtskool en dierlijk botmateriaal. Op het oudst geraadpleegde kaartmateriaal, de stadsplattegrond van Goedereede door Jacob van Deventer uit ca. 1.570 n. Chr., maakt het plangebied nog deel uit van de zee en is het gebied niet ingepolderd. In 1592 werd het gebied teruggewonnen op de zee en ontstond de Westerloo-polder. De Mariadijk in het uiterste noorden van het plangebied vormde de scheiding tussen het oudland van Goedereede en de Westerloo-polder en dateert mogelijk al uit de Middeleeuwen. Het plangebied is waarschijnlijk vanaf de inpoldering in gebruik geweest als landbouw- of tuingrond. Door dit landgebruik en de aanleg van nutsvoorzieningen is de kans groot dat de bovengrond inmiddels verstoord is geraakt. Op grond van de relatief hoge ligging lijkt het plangebied ten behoeve van de aanleg van bebouwing te zijn opgehoogd. Teneinde deze verwachting te toetsen en aan te vullen is in het plangebied een verkennend booronderzoek uitgevoerd. Hieruit blijkt dat de ondergrond vanaf een diepte van ca. 350 cm -mv uit bijna ongerijpte kwelderafzettingen van het Laagpakket van Wormer bestaat. Vanwege de geringe rijping worden in deze afzettingen geen archeologische resten verwacht. Op de kwelderafzettingen is een pakket rietzeggeveen gevormd. De scherpe overgang naar het bovenliggende kleipakket vormt een aanwijzing dat de top van dit pakket is geërodeerd, vermoedelijk tijdens inbraken van de zee in de Laat-Romeinse tijd of de Middeleeuwen. Het kleipakket boven het veen is sterk siltig en betreft een kwelderafzetting. Deze gaat erosief over geulafzettingen bestaande uit zand en zandige klei. De vorming van de getijdegeul ging gepaard met erosie van de eerder gevormde mariene afzettingen en het veen. Hierdoor zijn in het plangebied geen archeologisch interessante niveaus meer aanwezig. In de top van de mariene afzettingen is een bouwvoor gevormd. Hierin is in boring 1 een fragment menselijk botmateriaal, mogelijk van een wervel, gevonden. Mogelijk is dit deel van het plangebied in gebruik geweest als begraafplaats in de 19e of 20e eeuw. In dit deel van het plangebied komen mogelijk nog onder de bouwvoor dijkophogingslagen van de Mariadijk uit de Nieuwe tijd voor. De 6 bouwvoor is afgedekt door een 70 tot 120 cm dik, waarschijnlijk tijdens de bouw van het voormalige gemeentehuis opgebracht pakket.

Identifier
DOI https://doi.org/10.17026/dans-z2s-y7vz
PID https://nbn-resolving.org/urn:nbn:nl:ui:13-7w-7ppx
Metadata Access https://easy.dans.knaw.nl/oai?verb=GetRecord&metadataPrefix=oai_datacite&identifier=oai:easy.dans.knaw.nl:easy-dataset:77380
Provenance
Creator Beckers, I.S.J.
Publisher ADC ArcheoProjecten
Contributor ADC ArcheoProjecten
Publication Year 2018
Rights info:eu-repo/semantics/openAccess; License: http://creativecommons.org/licenses/by/4.0; http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
OpenAccess true
Representation
Language Dutch; Flemish
Resource Type Text
Format application/pdf
Discipline Ancient Cultures; Archaeology; Humanities
Spatial Coverage (3.979 LON, 51.816 LAT); Tramlijnweg 2 en 2a; Goedereede; Gemeente Goeree-Overflakkee; Zuid-Holland