Getuigen Verhalen, NSB'ers in Westerbork, interview 03

DOI

Geïnterviewde 03 is in december 1945 in het interneringskamp Westerbork geboren. Zijn moeder is ongehuwd en in zijn jeugd kent hij alleen de familie van moeders kant.Zijn grootvader sloot zich om overwegend economische redenen al vroeg aan bij de NSB. Hij werd uiteindelijk landwachter. Zijn kinderen kozen uit loyaliteit ook voor de NSB. De moeder van de geïnterviewde was bijzonder fanatiek. In oktober 1944 komt de grootvader van geïnterviewde om het leven wanneer hij ’s nachts tijdens een patrouilledienst een aantal jongens van het verzet probeert aan te houden en tijdens een schotenwisseling wordt neergeschoten. Zijn grootmoeder was een jaar eerder al overleden. Moeder wordt als oudste verantwoordelijk voor het gezin. Thuis kwamen er allerlei mensen van de SD en Landwacht over de vloer en moeder heeft met verschillende van hen een relatie.Op 13 april 1945 wordt Drenthe bevrijd en moeder wordt op dezelfde dag opgepakt. Aanvankelijk wordt ze geïnterneerd in een school in Klazinaveen. Via allerlei kleine kampen komt ze uiteindelijk in Westerbork terecht. Hier is de geïnterviewde geboren. Moeder zit in totaal tweeënhalf jaar gevangen.In Westerbork is gebrek aan voedsel, medicamenten en zorg. Zeker aan kinderverzorging ontbreekt het nodige. Geïnterviewde is een tijdje ernstig ziek, maar komt er weer bovenop. Na ontslag uit Westerbork wordt hij bij een tante in Coevorden ondergebracht. Moeder vertrekt naar Haarlem om een woning en werk te zoeken. Toen geïnterviewde weer werd opgehaald, herkende hij zijn moeder niet meer. Als hij zes is, ontmoet moeder zijn latere pleegvader. Deze man is ook lid geweest van de NSB en heeft een heel oorlogsverleden.Pas zodra geïnterviewde zelf kinderen krijgt, begint hij een zoektocht naar zijn biologische vader. Zijn moeder heeft hem hier nooit iets over verteld en is in eerste instantie ook niet van plan om er ooit over te vertellen. Uiteindelijk krijgt hij haar zover. Het zou gaan om S., geëxecuteerd in november 1949. Wanneer geïnterviewde in dossiers gaat zoeken, ontdekte hij dat hij een halfbroer heeft. Hij schrijft hem een brief, en er vindt een ontmoeting plaats.Wanneer hij echter na een herseninfarct van zijn moeder contact krijgt met haar jongere zus, vertelt zij dat hij ernaast zit. Ze wil hem echter niet vertellen wie dan wel zijn vader is. Met wat trucjes krijgt geïnterviewde toestemming om het dossier van zijn moeder in te kijken en daar las hij de naam J.K., een schippersjongen uit Groningen. Maar zijn tante zei dat dit gelogen is, en na overleg met haar jongere broer T. besluiten ze hem te vertellen wie daadwerkelijk zijn vader was, onder restrictie dat hij dit nooit aan zijn moeder zou laten weten. Zij vertelden hem dat zijn vader F. een landwachter uit Erica was, en vader van een groot gezin. Uiteindelijk komt hij in contact met diens andere kinderen en deze vertellen geïnterviewde dat hij als twee druppels op zijn biologische vader lijkt. Zijn vader F. is in 1990 overleden en heeft na de oorlog negen jaar vastgezeten, onder andere in interneringskamp Westerbork. De moeder van geïnterviewde, op dit moment in slechte gezondheid, weet niets van de zoektocht af.Geïnterviewde vertelt hoe ontnuchterend het is om de dossiers in te zien, en dat de werkelijkheid anders is dan het mooie verhaal dat zijn ouders hem voorschotelden. Het feit dat hij wel begrip heeft voor zijn moeders situatie, maar het niet goed keurt, verbittert haar enigszins. Zijn moeder wil zich blijven vasthouden aan haar idealen. Toch blijft geïnterviewde loyaal aan haar en zijn stiefvader. Zijn kinderen zijn op de hoogte van het oorlogsverleden van hun grootouders.

Na de Tweede Wereldoorlog zijn zo'n 120.000 tot 180.000 mensen voor korte of langere tijd geïnterneerd in meer dan 120 Nederlandse interneringskampen. Ook in het voormalige doorgangskamp Westerbork werden van 24 april 1945 tot 1 december 1948 NSB'ers, Waffen-SS'ers, landwachters en andere van collaboratie verdachte personen opgesloten. Aanvankelijk waren de omstandigheden slecht. Naar de gezondheid en veiligheid van de duizenden geïnterneerden keek in de zomer van 1945 bijna niemand om. Gebrekkige leefomstandigheden, onvoldoende medische voorzieningen en zowel psychische als fysieke mishandelingen waren aan de orde van de dag. In het kamp heerste volstrekte willekeur.Getuigen van de naoorlogse internering in het kamp hebben in dit project over hun ervaringen verteld. Hun relaas geeft inzicht in het systeem van internering van collaborateurs vlak na de oorlog en maakt duidelijk hoe Nederland met zijn 'foute' landgenoten omging.

Identifier
DOI https://doi.org/10.17026/dans-xsj-6vgc
Metadata Access https://ssh.datastations.nl/oai?verb=GetRecord&metadataPrefix=oai_datacite&identifier=doi:10.17026/dans-xsj-6vgc
Provenance
Creator Herinneringscentrum Kamp Westerbork ©
Publisher DANS Data Station Social Sciences and Humanities
Contributor G Abuys
Publication Year 2010
Rights DANS Licence; info:eu-repo/semantics/restrictedAccess; https://doi.org/10.17026/fp39-0x58
OpenAccess false
Contact G Abuys (Herinneringscentrum Kamp Westerbork)
Representation
Resource Type Dataset
Format application/zip; application/msword; application/pdf
Size 31919; 275456; 469910
Version 2.1
Discipline History; Humanities