In opdracht van Quint & van Ginkel heeft Geonius Archeologie in september 2023 een archeologisch bureauonderzoek uitgevoerd voor het plangebied Lakerveld 40 te Lexmond, gemeente Vijfheerenlanden. Aanleiding tot uitvoering van het onderzoek vormt de aanvraag van een omgevingsvergunning voor de aanleg van meerdere MS-verbindingen in bestaande tracés in het buitengebied. De kans dat bij diverse grond- en graafwerkzaamheden mogelijk aanwezige archeologische waarden worden verstoord of zelfs worden vernietigd, is aanwezig.
Het plangebied is lange tijd een uitgestrekt veengebied geweest dat niet goed toegankelijk was. In het noorden is de Zijderveld stroomrug actief geweest gedurende het midden- en laat neolithicum. Naast de stroomrug kunnen oeverwallen hebben gelegen. Deze afzettingen behoren tot de Formatie van Echteld. Hierop ligt een veenpakket van de Formatie van Nieuwkoop. Van 100 tot 550 n.Chr. heeft er in het plangebied een actieve crevasse gestroomd, de Lake crevassegeul. Naast deze crevasse kunnen hoger gelegen oeverwallen liggen. In het noordelijke deel van het tracé liggen liedeerdgronden en in het zuidelijke deel van het tracé heeft zich een kalkloze drechtvaaggrond in klei ontwikkeld.
Het gebied is rond de 12e eeuw ontgonnen vanuit de rivier Lake. Er werden lange, parallelle percelen aangelegd die van elkaar waren gescheiden middels sloten. Naast de Lake werd een weg aangelegd, Lakerveld. Naast deze weg ontstond het bewoningslint Lakerveld. Door inklinking van de bodem en daarmee gepaarde wateroverlast heeft men terpen aangelegd waarop bewoning plaatsvond. Naast het plangebied ligt een terp dat een beschermd archeologisch rijksmonument is.
De weg Lakerveld werd rond 1812 verbreed in opdracht van Napoleon, als onderdeel van de Route impériale 2. Deze route liep van Parijs naar Amsterdam, onder andere via Lakerveld. Tussen huisnr. 93 en 95 heeft een tolhuis gestaan.
Gedurende de late middeleeuwen en nieuwe tijd zijn er naast Lakerveld verschillende gebouwen gebouwd en gesloopt. Hierbij zal de bodem lokaal zijn geroerd. Ook het aanleggen van kabels en leidingen zal tot bodemverstoring hebben geleid.
Omdat door de Lake crevassegeul oudere afzettingen mogelijk zijn verspoeld heeft het plangebied een lage verwachting op het voorkomen van waarden uit de ijzertijd t/m het laat-paleolithicum. Waarden uit de Romeinse tijd en vroege middeleeuwen kunnen aanwezig zijn op eventuele oeverwallen van de Lake crevassegeul. Vanaf ongeveer de 12e eeuw is het plangebied ontgonnen, waarna het bewoningslint van Lakerveld ontstond. Derhalve geldt een hoge verwachting op het voorkomen van waarden uit de late middeleeuwen en nieuwe tijd.
Omdat de toekomstige MS-kabel grotendeels in een bestaand kabelbed komen te liggen of via horizontaal gestuurde boringen wordt geplaatst, wordt voor een groot deel van het plangebied geen vervolgonderzoek aanbevolen. Een klein deel van het plangebied ligt echter naast een beschermd rijksmonument, een terp uit de late middeleeuwen – nieuwe tijd. Hier wordt vervolgonderzoek aanbevolen in de vorm van een Inventariserend Veldonderzoek Overig (IVO-O), verkennende vorm d.m.v. boringen.
Het rapport is ter goedkeuring voorgelegd aan de gemeente Vijfheerenlanden. Zij hebben het laten beoordelen door de ODRU, die het advies heeft onderschreven.
