In opdracht van AGEL Adviseurs heeft archeologisch onderzoeksbureau Becker & Van de Graaf bv in maart 2011 een archeologisch bureauonderzoek en een inventariserend veldonderzoek (IVO) verkennende fase door middel van boringen uitgevoerd aan de Luikerweg 55 in Valkenswaard, gemeente Valkenswaard. De aanleiding voor dit onderzoek is de aanleg van drie woningen waarvoor een bestemmingsplanwijziging nodig is. Graafwerkzaamheden ten behoeve van de ontwikkeling zullen zorgen voor een bodemverstoring tot een diepte van maximaal 1,0 m beneden maaiveld. Er zal op staal gefundeerd worden. De kans bestaat dat eventueel aanwezige archeologische waarden hierdoor verstoord dan wel vernietigd zullen worden. Uit het bureauonderzoek is gebleken dat het plangebied is gelegen in het zuidelijk zandgebied, in de zogenaamde Roerdalslenk. Het plangebied ligt in de bebouwde kom van Valkenswaard en is daarom alleen op basis van interpolatie geomorfologisch en bodemkundig te plaatsen. Geomorfologisch gezien ligt het plangebied zeer waarschijnlijk op een dekzandrug. Dit wordt ondersteund door de hoge ligging op het Actueel Hoogtebestand Nederland. Gezien de vorming van de dekzandruggen aan het einde van het Weichselien, kan (tijdelijke) bewoning op het dekzand hebben plaatsgevonden vanaf het Laat-Paleolithicum. Op basis van de bodemkaart zijn in het plangebied mogelijk hoge zwarte enkeerdgronden aanwezig. Het gaat hierbij om gronden met een humeus (plaggen)dek dat ten behoeve van akkerbouw is opgebracht sinds mogelijk de Late-Middeleeuwen. De aanwezigheid van dit dek kan er voor hebben gezorgd dat eventueel er onder gelegen archeologische resten beschermd zijn gebleven tegen bodemverstorende invloeden als ploegen. Op basis van historisch kaartmateriaal is het plangebied vanaf de 19de eeuw in gebruik geweest als bouwland, wat overeenkomt met een mogelijke aanwezigheid van enkeerdgronden. Pas op topografisch kaartmateriaal uit 1901 wordt een structuur zichtbaar in het westen van het plangebied langs de Luikerweg. Desondanks kan de Luikerweg al ouder zijn dan de 19de eeuw. Bewoning in het plangebied kan daarmee al vóór de 19de eeuw hebben bestaan langs deze weg. Uit het veldonderzoek is gebleken dat in het plangebied een humeus dek aanwezig is. Gezien de dikte van dit dek (60-105 cm) kan de bodem worden beschreven als een hoge zwarte enkeerdgrond. In boringen 2 en 4 is dit humeuze dek verstoord door de aanwezigheid van puinfragmenten en (alleen in boring 2) gele vlekken. Dit is waarschijnlijk het gevolg van de aanleg en afbraak van een gebouw ter plaatse van deze boringen in het begin van de 20ste eeuw. Onder het humeuze dek is in boringen 1 tot en met 4 dekzand (Formatie van Boxtel) aanwezig waarin geen aanwijzingen zijn gevonden voor bodemvorming. Het is mogelijk dat de podzolhorizonten zijn verwijderd door verploeging. Daarnaast is het mogelijk dat podzolering nooit heeft plaatsgevonden. De aanwezige C-horizont vormt dan de top van het dekzand. Op het dekzand kan vanaf diens vorming menselijke activiteit hebben plaatsgevonden. In het dekzand kunnen daarom nog archeologische resten aanwezig zijn van bijvoorbeeld bewoning of begraving vanaf het Laat-Paleolithicum. In boring 5 is onder het humeuze dek geen dekzand aangetroffen, maar Rijn- en Maasafzettingen die toebehoren aan de Formatie van Sterksel. Ook in deze afzettingen kunnen archeologische resten nog worden aangetroffen. Op basis van de resultaten van het inventariserend veldonderzoek wordt geadviseerd om vervolgonderzoek uit te laten voeren indien er bodemverstorende activiteiten plaatsvinden die dieper reiken dan (rekeninghoudend met een marge van 20 cm) 40 cm -mv. Indien de bodemverstorende activiteiten dieper reiken dan 40 cm –mv wordt er geadviseerd om het vervolgonderzoek in de vorm van een proefsleuvenonderzoek uit te laten voeren op de plaatsen waar de bodemverstoringen plaats zullen vinden. Over dit advies kan overleg gevoerd worden met de deskundige van de bevoegde overheid, de gemeente Valkenswaard.
B&G rapport 1178
Archeologisch bureauonderzoek & Inventariserend Veldonderzoek (door middel van boringen), verkennende fase
