In opdracht van Arcus Zuid Projectontwikkeling B.V. heeft RAAP in februari 2023 een archeologisch vooronderzoek in de vorm van een inventariserend veldonderzoek (karterend booronderzoek) uitgevoerd voor een onderzoeksgebied aan de Kraaienhof te Lelystad in de gemeente Lelystad (figuur 1).

Het onderzoek vond plaats in het kader van een bestemmingsplanwijziging en omgevingsvergunning, welke nodig is voor de aanleg van een jachthaven en appartementencomplex.

In 2008 zijn tijdens rioleringswerkzaamheden ter plaatse van het onderzoeksgebied namelijk onderdelen van een scheepswrak aangetroffen en geborgen. Op basis daarvan is een vermoedelijke begrenzing gereconstrueerd, maar deze begrenzing is tot op heden niet in detail vastgesteld. Teneinde te kunnen onderzoeken in hoeverre de aanleg van de jachthaven negatieve gevolgen heeft voor eventuele archeologische waarden (in het bijzonder door de hierbij optredende plaatselijke grondwaterstandverlaging), diende dit alsnog te gebeuren.

In februari 2023 is de locatie van het scheepswrak, althans voor zover het terrein niet was verhard, alsnog vastgesteld door middel van het verrichten van handmatige sonderingen. Er bleek sprake van een ondoordringbare laag op een diepte van minimaal ca. 80 cm -mv (5,28 m -NAP) en dieper, waarvan de contouren inderdaad globaal de vorm van een schip hadden met een breedte van 5,1 m en een minimale lengte van 11,5 m.

Op basis van de resultaten van het onderzoek blijkt dat in het onderzoeksgebied archeologische resten bedreigd worden door de voorgenomen bodemingrepen. Afhankelijk van de doorlaatfactor van de bodemlaag voor grondwater en de actuele grondwaterstand, is naar aanleiding van modelberekeningen naar voren gekomen dat de grondwaterstanden tot over een afstand van 16 tot 23 m kunnen worden beïnvloed door het waterpeil in de jachthaven. Daarom wordt geadviseerd om de plannen zodanig aan te passen dat verstoring wordt voorkomen. Uitgaande van het worst case scenario kan dit door de jachthaven niet binnen een straal van 20 m rondom het scheepswrak aan te leggen (een zekere veiligheidsmarge meegerekend). Een andere optie die kan worden overwogen is het inkuilen van het wrak, door deze volgens een bepaalde methode af te dekken met kunststof folie. Daarbij zal echter nog steeds een zekere buffer rondom het wrak in acht moeten genomen. Op basis van enkele voorbeelden uit de provincie Flevoland moet daarbij worden gedacht aan minimaal ca. 3,5 m (Waldus & Velthuis, 2019). Gezien de weinige beschikbare ruimte verdient het aanbeveling te onderzoeken in hoeverre deze optie kan worden ingepast in het civieltechnische plan. Tevens zal hierbij de aanwezige tennisbaan (tijdelijk) verwijderd dienen te worden.

Indien planaanpassing niet mogelijk is, wordt aanbevolen in het kader van de bestaande planvorming de onderstaande vervolgstap uit het proces van de Archeologische Monumentenzorg (AMZ) te nemen. Aangezien het onderzoek uit 2008 al als een waarderend proefsleuvenonderzoek (IVO-P) beschouwd kan worden, wordt aanbevolen om het scheepswrak ex situ veilig te stellen door middel van een opgraving. Ook in dat geval zal de aanwezige tennisbaan (tijdelijk) verwijderd moeten worden.