RAAP Archeologisch Adviesbureau heeft in april 2012 een bureau- en inventariserend veldonderzoek (verkennende fase) uitgevoerd ten behoeve van een nieuw aan te leggen brug en verbindingswegen in de gemeente Alphen aan den Rijn.
Op basis van de resultaten van het bureauonderzoek gold bij de aanvang van het veldonderzoek een hoge archeologische verwachting voor de aanwezigheid van vindplaatsen uit de Bronstijd tot en met de Nieuwe tijd. Indien crevasseafzettingen in het plangebied aanwezig zijn, kunnen daarop archeologische resten worden verwacht vanaf de Bronstijd. Uit de Romeinse tijd worden naast mogelijke nederzettingsterreinen rondom de noordwesthoek van de Maatschapslaan, restanten van de limesweg en daaraan gerelateerde vindplaatsen verwacht. Tussen de Maatschapslaan en de Hoorn zijn fundamenten en andere resten van de hoeve ‘Zwanendrift’ uit de Nieuwe tijd in situ bewaard gebleven. Op circa dezelfde locatie zou een voorganger, het kasteel ‘Huis Leeuwen’ gelegen kunnen hebben. Archeologische resten die verband houden met dit kastelenterrein kunnen in het plangebied aanwezig zijn. In een zone van circa 200 m ten noorden en zuiden van de Hoorn kunnen de resten verwacht worden van boerderijen en buitenplaatsen uit de Late Middeleeuwen en de Nieuwe tijd. De Lagewaard/Landlustweg en het westelijke deel van de Gnephoek zijn bebouwingslinten met een hoge cultuurhistorische waarde omdat de huidige situatie nauwelijks verschilt van de situatie in het begin van de 19e eeuw.
Tijdens het veldonderzoek zijn 82 boringen verricht. Ten zuiden van de Oude Rijn zijn de boringen in een lijnelement geplaatst met een onderlinge afstand van circa 25 m. Ten noorden van de Oude Rijn zijn in totaal 5 boringen in en rond de dijk gezet. In de percelen ten noorden van de Gnephoek zijn de boringen haaks op de Oude Rijn, noordwest-zuidoost georiënteerd, geplaatst. De boringen staan in een grid van circa 30 x 35 meter en zijn in een raai versprongen ten opzichte van die in de naastgelegen raai, waardoor een systeem van gelijkbenige driehoeken ontstond. Er is geboord tot maximaal 5 m -Mv met een Edelmanboor met een diameter van 7 cm en een gutsboor met een diameter van 3 cm.
Op basis van de onderzoeksresultaten en de voorgenomen bodemingrepen kan worden geconcludeerd dat bij de realisering van de plannen mogelijk archeologische waarden zullen worden verstoord. Aan de zuidzijde van de Oude Rijn zijn aanwijzingen voor 3 vindplaatsen aangetroffen. Het betreft een mogelijk nederzettingsterrein uit de Romeinse tijd en mogelijk de limesweg (vindplaatsen 1 en 1b) en een terrein met mogelijk resten van de buitenplaats Swanendrift en/of het kasteelterrein Leeuwen (vindplaats 2). Tenslotte is tegen de Hoorn aan een vindplaats aangetroffen met mogelijk resten die verband houden met een historische huisplaats (vindplaats 3).
