Econsultancy heeft een opgraving, variant archeologische begeleiding, uitgevoerd voor het plangebied aan de Waterleiding Loosbroek-Oss te Oss (zie figuren 1 en 2). In het plangebied zal een waterleiding worden aangelegd op een diepte van circa 2,20 meter beneden het maaiveld. Het archeologisch onderzoek wordt noodzakelijk geacht om te bepalen of er een gerede kans is dat archeologische waarden wel of niet aanwezig (kunnen) zijn in de ondergrond, die door de voorgenomen bodemingrepen kunnen worden aangetast/verloren kunnen gaan. Daarom is het binnen het kader van de Wet op de Archeologische MonumentenZorg uit 2007 (WAMZ), voortvloeiend uit het Verdrag van Malta uit 1992, verplicht voorafgaand archeologisch onderzoek uit te voeren.Doel van de opgraving, variant archeologische begeleiding, is een inventarisatie, karakterisering en documentatie van de aan- en afwezigheid van archeologische waarden in een door een niet-archeologische bodemverstorende activiteit te verstoren gebied. Hiermee wordt inzicht gekregen in de archeologische betekenis van het gebied en vindt een registratie van de aangetroffen/of afwezige waarden. Er wordt alleen onderzoek gedaan binnen de voor de aanleg geplande ontgravingsdiepte en -oppervlakte. Aanwezige behoudenswaardige archeologische waarden worden ex situ veilig gesteld.Gespecificeerd archeologisch verwachtingsmodel Er is een hoge archeologische verwachting toegekend aan de gordel dekzandrug in het noorden van het plangebied en deze heeft betrekking op resten uit alle periodes. De overige dekzandruggen in het plangebied hebben een middelhoge archeologische verwachting op archeologische resten en/of sporen uit de perioden Laat-Paleolithicum tot en met Vroege-Middeleeuwen. Voor de dekzandvlakten geldt een lage archeologische verwachting. Verder heeft een klein deel van het plangebied kans op sporen van bewoning uit de Late-Middeleeuwen en bouwhistorische waarden uit de Nieuwe tijd in verband met de nabijheid van historische bebouwing.Gevolgde onderzoeksmethode Tijdens het veldwerk was er geen reden om van de onderzoeksmethodiek af te wijken zoals beschreven in het Programma van Eisen. In het midden van de werkstrook is voorafgaand aan de werkzaamheden een vijf meter brede sleuf aangelegd tot in de top van de C-horizont. Om de 50 meter is er een profielkolom opgenomen. Alle aangetroffen sporen zijn gedocumenteerd, deels gecoupeerd en afgewerkt, omdat het hoofdzakelijk (sub)recente sloten/greppels en natuurlijke sporen betrof.Resultaten opgraving, variant archeologische begeleiding De waargenomen bodemopbouw bestond in hoofdzaak uit een bouwvoor met hieronder deels een plaggendek, op een restant van de B/BC-horizont, op de C-horizont (dekzand). In sommige delen van het onderzoeksgebied leek lokaal nog een gebroken (dus geroerde) E-horizont van het oorspronkelijke podzolprofiel aanwezig te zijn. In andere delen van het onderzoeksgebied, met name naar het zuiden toe, waren in de top van de C-horizont spitsporen met moerig materiaal aanwezig. Ook waren deze delen van het onderzoeksgebied relatief nat. Mogelijk dat deze lagere zones voormalige vennen met veen waren, die in de Nieuwe tijd zijn afgegraven (gezien spitsporen). Tenslotte waren delen van het onderzoeksgebied verstoord als gevolg van de aanleg van de bestaande waterleiding. De aangetroffen archeologische sporen kunnen onderscheiden worden tussen sloten/greppels en cirkelvormige en ovale, licht grijze sporen, die na couperen uiteindelijk als natuurlijk zijn geïnterpreteerd. De sloten/greppels zijn geïnterpreteerd als (sub)recent, deels verband houdend met de nu nog aanwezige boomkwekerijen, en de indeling van het landschap, zoals nu nog zichtbaar op luchtfoto’s. De enige vondst binnen het onderzoeksgebied betreft een fragment roodbakkend, geglazuurd aardewerk, daterend uit de 17e of 18e eeuw, aangetroffen binnen het plaggendek. Andere archeologische vondsten zijn niet aangetroffen.