De Heiligewegsvaart (AAR 132)

DOI

Op 18 maart 2020 is in het kader van een opgraving (variant archeologische begeleiding), een bodemprofiel gedocumenteerd ter hoogte van Koningsplein 8. Dit perceel maakt onderdeel uit van het plangebied Koningsplein 2-14/Singel 486 waar bestaande kelders werden verdiept en samengevoegd. Volgens een bouwkundige inventarisatie zou ter hoogte van de onderzoekslocatie alleen sprake zijn van een ondiepe kruipruimte, zodat dit perceel de beste kansen gaf voor een zo volledig mogelijk profiel en eventuele sporen van pre stedelijke activiteiten; het plangebied was met de stadsuitbreiding van 1585 bij de stad getrokken.

Bij aanvang van de archeologische werkzaamheden was echter het noordelijk deel van de beoogde werkput reeds ontgraven in verband met de noodzakelijk aan- en afvoer van grond en materieel. Ook bleek dat er onder de kruipruimte resten van een reeds dichtgestorte kelder aanwezig waren. Uiteindelijk kon een ca. 10 m lang en 1,95 m hoog profiel worden gedocumenteerd. Het onderzoek richtte zich op de volgende vragen: - Zijn er sporen aanwezig van nader definieerbare archeologische overblijfselen zoals een perceelsloot of pre stedelijke bebouwing, - Wat is de opbouw van de bodem en de samenstelling van de ophoogpakketten, - Wat is de datering of looptijd van de eventuele archeologische vondsten en de vondsttypen of vondstcategorieën waartoe zij behoren?

Van pre-stedelijk bebouwing, of van een directe voorganger van de huidige bebouwing, zijn geen sporen (meer) aangetroffen. Mogelijk zijn deze verdwenen bij bouw- en sloopwerk-zaamheden in het verleden of bij het recent aanbrengen van de nieuwe funderingsconstructie voorafgaande aan de ontgraving van de kelderruimte.

De bodemopbouw liet een reeks ophogingspakketten zien uit klei, veen en zand in verschillende samenstelling en compactheid. De diverse pakketten waren gefaseerd, maar gelet op het ontbreken van tussenliggende loopvlakken, vermoedelijk kort na elkaar opgebracht. De aanwezigheid van een rietmat die was opgebracht over het natuurlijk veen in het noordelijk deel van het profiel is een aanwijzing dat er behoefte was aan een verbetering van de begaanbaarheid van de bodem, mogelijk als voorbereiding op het aanbrengen van een of meerdere van de aangetroffen ophogingen.

Aan de zuidzijde van het plangebied kwam een talud richting het Koningsplein in beeld dat kan worden gekoppeld aan de nabijheid van de Heiligewegsvaart, een waterweg die sinds de 15de eeuw langs de Heiligeweg liep. De opvulling van dit talud kon op basis van aanwezige vondsten in het laatste kwart van de 16de eeuw worden gedateerd. Deze archeologische datering strookt met het historische feit dat een deel van het buitengebied ten westen van de historische binnenstad in het kader van de Eerste Uitleg uit 1585 bouwrijp werd gemaakt waarbij de Heiligewegsvaart ter hoogte van het huidige Koningsplein werd gekanaliseerd tot de, vermoedelijk smallere, Heiligewegsgracht.

Identifier
DOI https://doi.org/10.17026/AR/KM7EYE
Metadata Access https://archaeology.datastations.nl/oai?verb=GetRecord&metadataPrefix=oai_datacite&identifier=doi:10.17026/AR/KM7EYE
Provenance
Creator Veerkamp, Jørgen
Publisher DANS Data Station Archaeology
Contributor Maas, Jort; Gemeente Amsterdam
Publication Year 2024
Rights CC-BY-4.0; info:eu-repo/semantics/openAccess; http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
OpenAccess true
Contact Maas, Jort (Gemeente Amsterdam)
Representation
Resource Type Dataset
Format application/pdf
Size 1991459
Version 1.0
Discipline Humanities
Spatial Coverage Gemeente Amsterdam