Wie sjoeën oos Limburg waor.

DOI

ADC ArcheoProjecten heeft een proefsleuvenonderzoek uitgevoerd, gevolgd door een archeologische opgraving, in het plangebied Amstenrade - Allée, in het kader van het project Buitenring Parkstad Limburg (BPL). In het tracé van de BPL wordt een randweg aangelegd rondom de kernen van de Parkstad Limburg gemeenten. Delen van dit tracé in het heuvellandschap van Zuid-Limburg worden verdiept aangelegd, met een verstoringsdiepte tussen 2,0 en 16,0 meter -Mv.

Naar aanleiding van een verkennend booronderzoek naar diepe, potentiële archeologische niveaus in het tracé van de Buitenring Parkstad Limburg heeft ADC een karterend proefsleuvenonderzoek uitgevoerd in het plangebied Amstenrade – Allée. Doel van dit proefsleuvenonderzoek was het toetsen van de hoge kans op de aanwezigheid van archeologische resten uit het Midden- Paleolithicum. Het lössgebied van Zuid-Limburg is namelijk bekend als één van de gebieden in Nederland waar een hoge kans op het aantreffen van Neanderthalervindplaatsen bestaat.

Tijdens het proefsleuvenonderzoek werden vuurstenen artefacten aangetroffen die wezen op de aanwezigheid van een archeologische vindplaats. Hoewel het duidelijk was dat deze vindplaats deels aan erosie heeft blootgestaan werd ze, vanwege de zeldzaamheid en de hoge informatiewaarde, als behoudenswaardig aangemerkt. Dit advies is overgenomen door het bevoegd gezag, hetgeen leidde tot een opgraving van de resterende delen van het plangebied.

Het resultaat is een archeologische vindplaats uit circa 85.000 BP, die is aangetroffen in afzettingen uit het Saale en het Vroeg-Weichsel, waarin zich het Rocourt Pedocomplex heeft gevormd. Dit bodemcomplex is gevormd in het Vroeg-Weichsel, tussen 115.000 en 71.000 BP. De vindplaats dateert mogelijk uit de iets oudere Amersfoort/Brørup Interstadiaal (MIS 5c), of uit jongere Odderade Interstadiaal, perioden waarin het lössgebied (deels) bebost was. De locatie van de vindplaats is waarschijnlijk gekozen vanwege de nabijheid van oppervlaktewater of bronwater; ze ligt op de overgang van een plateau naar de helling van een dalletje. De vindplaats bestaat uit een strooiing van artefacten waarbinnen zich, op de rand van het dal, twee clusters aftekenen. De twee clusters zijn vrijwel zeker niet gelijktijdig ontstaan, maar tenminste één van die clusters representeert een gesloten context: een verzameling artefacten die het resultaat is van één gebeurtenis. Het materiaal in deze cluster 3 bestaat vrijwel uitsluitend uit vuursteen van dezelfde herkomstbron, en verschillende stukken konden worden gerefit. In deze assemblage bevinden zich enkele débordant-afslagen, die het resultaat zijn van het prepareren van een kern voor de productie van een grote afslag. Deze afslagen werden doorgaans verder bewerkt tot werktuigen. De vondst van verglaasd houtskool in deze cluster is een indirecte aanwijzing voor de productie van lijm voor bijvoorbeeld het maken van samengestelde werktuigen. De vindplaats is echter niet gerelateerd aan het verzamelen van vuursteen om te bewerken. Het merendeel van het vuursteen is van elders in (het huidige) Zuid-Limburg naar de locatie gebracht.

De vindplaats heeft dan ook waarschijnlijk in functie gestaan van andere activiteiten, bijvoorbeeld jacht. Er is één botfragment van een grote grazer aangetroffen en hoewel dit te slecht geconserveerd was om snijsporen of andere aanwijzingen voor antropogene modificatie waar te nemen, zodat een correlatie met de vindplaats niet kan worden aangetoond, zijn grote grazers (paarden, oerossen, hertachtigen) wel de traditionele prooidieren van Neanderthalers. Met Amstenrade – Allée is Nederland een Neanderthalervindplaats rijker van een type waar nog maar weinig over bekend is. Daarnaast heeft het onderzoek vanaf de verkennende fase tot aan de opgraving, in overleg met, en steun van zowel de opdrachtgever als het bevoegd gezag, tot een belangrijke methodologische vernieuwing geleid. De vindplaats is opgespoord door middel van verkennende mechanische boringen en vervolgens nader gekarteerd en opgegraven met behulp van een graafmachine. Deze voor Nederland nieuwe aanpak is tijdens en na afloop van de verschillende veldwerkfasen voortdurend geanalyseerd op (kosten)effectiviteit en is een zeer geschikte methode gebleken om dergelijk onderzoek goed en doelmatig uit te voeren. Daarmee is, met name in het kader van de AMZ-archeologie, niet alleen de archeologische potentie van diep afgedekte bodemhorizonten aangetoond, maar tegelijkertijd een adequaat instrument ontwikkeld om deze gerichter te kunnen onderzoeken, voor een vindplaatstype dat zich nu pas begint af te tekenen.

Identifier
DOI https://doi.org/10.17026/AR/ZYVEOH
Metadata Access https://archaeology.datastations.nl/oai?verb=GetRecord&metadataPrefix=oai_datacite&identifier=doi:10.17026/AR/ZYVEOH
Provenance
Creator Y. Raczynski-Henk; R. Paulussen; B.A.T.M. Weekers-Hendrikx; R. Machiels
Publisher DANS Data Station Archaeology
Contributor Beestman, J.W.; N. van Asch; E. Beverly; D. Fritzsch; E. van Hees; L. Megens; J.J.W. de Moor; B. van Os
Publication Year 2024
Rights CC-BY-4.0; info:eu-repo/semantics/openAccess; http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
OpenAccess true
Contact Beestman, J.W. (ADC ArcheoProjecten)
Representation
Resource Type Dataset
Format image/tiff; application/pdf; application/vnd.openxmlformats-officedocument.spreadsheetml.sheet; image/jpeg; application/vnd.openxmlformats-officedocument.wordprocessingml.document; application/vnd.ms-excel; image/png
Size 47452; 35748; 1311652; 5429; 5377; 5295; 5255; 11165; 245936; 193542; 208917; 232909; 232091; 1879159; 2177399; 1846583; 2093687; 2088183; 3757981; 1895031; 3686634; 1978167; 3574130; 1854263; 3506320; 2819063; 3616263; 1939831; 3674950; 1913527; 3858915; 1940023; 3539890; 3420393; 3692266; 3343670; 3482853; 3433430; 3473745; 3690139; 3262231; 3715796; 3319229; 3584341; 3399389; 3457957; 3332268; 3465941; 3361885; 3751982; 3493349; 3470157; 3468672; 3705700; 3509195; 3766824; 1682866; 1650349; 1649707; 1625367; 1606908; 1627995; 1588341; 1604390; 1589481; 1589323; 1625339; 1618189; 1590731; 1590306; 1618103; 1588824; 1586681; 1592665; 1579839; 1608173; 1588973; 1593441; 1585092; 1592277; 1581261; 1589138; 1605147; 1613939; 1657771; 1662539; 1624177; 1660691; 1655431; 1605951; 1664100; 1545320; 3489370; 3387782; 3386121; 3465690; 3270799; 3343491; 1999070; 1715380; 1980553; 1998074; 894199; 1435237; 1681480; 2448547; 2395298; 1809738; 2259514; 2364847; 2776493; 2738216; 2535568; 2810496; 2971023; 2712925; 2139181; 2315694; 2330078; 2919360; 2417796; 2602573; 2674469; 2151184; 1941649; 2014877; 2068755; 2038112; 909636; 2344853; 2565737; 2924553; 1967769; 2050551; 1942263; 2274807; 1656375; 1669239; 272482; 221533; 269862; 327343; 259045; 222685; 280221; 1980407; 2015479; 1675895; 1646199; 1884215; 1808183; 2150443; 2289811; 2394360; 2130866; 2042201; 2004863; 1859373; 2052079; 1899773; 1729766; 2190133; 2288809; 1624986; 1611878; 1204145; 2515556; 1982559; 2819859; 597257; 2198649; 1946871; 2325943; 2143223; 1717687; 2207223; 2094775; 783415; 1399991; 2392604; 2046064; 2329564; 2277823; 2187332; 2022549; 1846733; 1827224; 1522070; 1730203; 2489672; 1683557; 1965450; 2073047; 1984161; 1927271; 1861308; 1739941; 1684135; 1778867; 1882372; 1810014; 1819538; 1855357; 1666381; 1910104; 1409859; 1710775; 1498467; 1456248; 1700494; 1549572; 1489037; 1534903; 1794364; 2042008; 1906703; 3149332; 3156195; 3202144; 3184638; 3169827; 3200314; 3212320; 3208390; 3105146; 3111929; 3124711; 3159455; 3067657; 3182737; 3153016; 3181661; 3166191; 3090637; 2974691; 3176422; 3019941; 3217355; 3182217; 3214267; 3074267; 3046128; 3134233; 1419012; 1425906; 2087783; 1458898; 2346386; 2230048; 2353031; 1952710; 1657831; 905800; 2265603; 2266022; 1743299; 2051383; 1824723; 1295042; 1820572; 2015879; 2560288; 2436961; 2479408; 2310231; 1046068; 1241073; 1725473; 1846809; 2354525; 49921; 49630; 50292; 49402; 49989; 49542; 49407; 49621; 50756; 56088; 283541; 59844; 50960; 6699540; 60928; 81234; 14205; 11682; 3203; 4634; 3624; 3424; 3440; 2619; 4159; 3193; 3198; 3202; 3192; 242475; 85182; 19586; 1916; 1917; 1912; 1913; 1918; 5774; 5804; 41109043; 10550; 14910; 9726; 17574; 16432
Version 1.0
Discipline Humanities