Getuigen Verhalen, Reis van de Razzia, interview met Riet Bastein

DOI

RIET BASTEIN (NL) Tijdens de Hongerwinter probeerde de vader van Riet eten te halen op de eilanden, maar daar was weinig meer te halen. Tijdens de razzia werd de broer van Riet weggehaald. De situatie voor het gezin was nijpend, de vader verzwakte sterk en stortte uiteindelijk in elkaar op straat. Hij had longoedeem en kon daarna niet meer van zijn bed afkomen, zo verzwakt was hij. Haar moeder was toen vier maanden in verwachting.Riet was weliswaar vijftien jaar oud, maar nam desondanks het besluit om in Twente eten te gaan halen. Ze nam een tante mee en haar broertje van zeven jaar oud. De tante nam ook haar kind mee. Met twee koffers en een kinderwagen zijn ze gaan lopen naar Montfoort en vandaar naar Amersfoort richting Holten. Na een lange en gevaarlijke tocht wisten ze de kinderen bij gastadressen onder te brengen, die er tot na de oorlog gebleven zijn. Met een man die zij onderweg tegenkwamen, hebben ze zich eenmaal voorgedaan als 'gezin' om zo een slaapplek op een boerderij te krijgen, maar geïnterviewde raakte hiervan erg overstuur.Met het eten in de dubbele bodem van de kinderwagen is Riet met haar tante teruggekeerd naar Rotterdam. Op 5 maart kwam ze 's ochtends thuis aan en hoorde dat haar vader de avond ervoor was overleden. Ze was in totaal 14 dagen op reis geweest, maar kende haar vader bijna niet meer terug, zo slecht was hij eruit komen te zien. Het gezin heeft er met de meegebrachte levensmiddelen doorheen kunnen komen. In juli 1945 is haar broertje geboren.

Inhoud bestand _data:Verslag van geïnterviewde over haar ervaringen in de Hongerwinter.

SAMENVATTING ONDERWERP. Op de avond van 9 november 1944 werd er een cordon rond Rotterdam en Schiedam gelegd door het Duitse leger. Alle belangrijke bruggen en strategische punten waren afgezet, trams reden niet meer en het telefoonverkeer was geblokkeerd. Op de twee daarop volgende dagen werden ruim 52.000 Rotterdammers en Schiedammers tussen de zeventien en veertig jaar oud opgepakt en afgevoerd richting Duitsland om daar dwangarbeid te verrichten in veelal beroerde omstandigheden.De Razzia van Rotterdam is een van de grootste klopjachten die het Duits Nationaalsocialistische regime heeft gehouden. Het verzetsblad Vrij Nederland reageerde dan ook geschokt, het schreef op 14 december 1944: ‘Vijftigduizend Nederlandse mannen laten zich als schapen wegvoeren en evenzoveel vrouwen zien toe hoe hun mannen en zoons weerloos naar Hitlers slachtbank worden geleid’.Het project Reis van de Razzia is gebaseerd op gefilmde getuigenissen van mannen die de razzia en de daaropvolgende reis hebben meegemaakt, om een hiaat in de geschiedschrijving te vullen en om inzicht te geven in de gebeurtenissen aan de hand van het thema "Handelingsruimte van een individu in een samenleving onder druk".

RIET BASTEIN (EN) During the Hunger Winter, Riet's father tried to get food on the islands, but there was little left to be had. During the raid, Riet's brother was taken away. The situation for the family was dire, the father became very weak and eventually collapsed on the street. He had pulmonary edema and could not get out of bed afterwards, he was so weak. Her mother was four months pregnant at the time.Although Riet was fifteen years old, she nevertheless decided to get food in Twente. She took an aunt and her seven-year-old brother with her. The aunt also took her child with her. With two suitcases and a pram, they walked to Montfoort and from there to Amersfoort in the direction of Holten. After a long and dangerous journey, they managed to place the children with host families, who remained there until after the war. With a man they met on the way, they once pretended to be a 'family' in order to get a place to sleep on a farm, but the interviewee got very upset about this.Riet returned to Rotterdam with her aunt, carrying food in the double bottom of the pram. She arrived home in the morning of 5 March and heard that her father had died the night before. She had been travelling for a total of 14 days, but she hardly recognised her father, he had looked so bad. The family managed to get through it with the food they had brought with them. Her little brother was born in July 1945.

File contents _data:Report by the interviewee about her experiences during the Hunger Winter.

SUMMARY OF THE SUBJECT. On the evening of 9 November 1944, a cordon was placed around Rotterdam and Schiedam by the German army. All important bridges and strategic points were closed off, trams were no longer running and telephone traffic was blocked. On the following two days, more than 52,000 Rotterdammers and Schiedammers between the ages of seventeen and forty were arrested and taken to Germany to perform forced labour there, often in appalling conditions. The Rotterdam Raid was one of the largest manhunts that the German National Socialist regime ever conducted. The resistance newspaper Vrij Nederland reacted with shock, writing on 14 December 1944: ‘Fifty thousand Dutch men let themselves be led away like sheep and just as many women watch as their husbands and sons are led defenceless to Hitler’s slaughterhouse’. The project Journey of the Razzia is based on filmed testimonies of men who experienced the raid and the subsequent journey, to fill a gap in the historiography and to provide insight into the events based on the theme "Maneuverability of an individual in a society under pressure”.

RIET BASTEIN (DE) Während des Hungerwinters versuchte Riets Vater, auf den Inseln Nahrung zu besorgen, aber es war nicht mehr viel übrig. Bei der Razzia wurde Riets Bruder verschleppt. Die Lage der Familie war dramatisch, der Vater wurde immer schwächer und brach schließlich auf der Straße zusammen. Er hatte ein Lungenödem und konnte danach nicht mehr aus dem Bett aufstehen, so schwach war er. Ihre Mutter war zu diesem Zeitpunkt im vierten Monat schwanger.Riet war fünfzehn Jahre alt, beschloss aber trotzdem, nach Twente zu gehen, um Lebensmittel zu besorgen. Sie nahm eine Tante und ihren siebenjährigen Bruder mit. Auch die Tante nahm ihr Kind mit. Mit zwei Koffern und einem Kinderwagen gingen sie zu Fuß nach Montfoort und von dort nach Amersfoort in Richtung Holten. Nach einer langen und gefährlichen Reise gelang es ihnen, die Kinder in Pflegeheimen unterzubringen, wo sie bis nach dem Krieg blieben. Einmal gaben sie sich gegenüber einem Mann, den sie unterwegs trafen, als „Familie“ aus, um einen Schlafplatz auf einem Bauernhof zu bekommen, doch die Interviewte war darüber sehr verärgert.Riet kehrte mit ihrer Tante nach Rotterdam zurück und transportierte Essen im doppelten Boden des Kinderwagens. Am 5. März kam sie morgens nach Hause und erfuhr, dass ihr Vater in der Nacht zuvor gestorben war. Insgesamt war sie 14 Tage unterwegs gewesen, doch ihren Vater erkannte sie kaum wieder, so schlimm hatte er ausgesehen. Die Familie kam mit den mitgebrachten Lebensmitteln aus. Ihr Bruder wurde im Juli 1945 geboren.

Dateiinhalt _data:Bericht der Interviewpartnerin über ihre Erlebnisse im Hungerwinter.

ZUSAMMENFASSUNG THEMA. Am Abend des 9. November 1944 errichtete die deutsche Armee eine Sperre um Rotterdam und Schiedam. Alle wichtigen Brücken und strategischen Punkte wurden abgesperrt, Straßenbahnen fuhren nicht mehr und der Telefonverkehr war unterbrochen. An den beiden folgenden Tagen wurden über 52.000 Einwohner Rotterdams und Schiedams im Alter zwischen 17 und 40 Jahren festgenommen und nach Deutschland verschleppt, um dort unter oft entsetzlichen Bedingungen Zwangsarbeit zu verrichten. Die Razzia in Rotterdam war eine der größten Menschenjagden, die das nationalsozialistische Regime in Deutschland jemals durchgeführt hat. Die Widerstandszeitung Vrij Nederland reagierte schockiert und schrieb am 14. Dezember 1944: „Fünfzigtausend Niederländer ließen sich wie Schafe abführen und ebenso viele Frauen mussten zusehen, wie ihre Männer und Söhne wehrlos zu Hitlers Schlachthaus geführt wurden.“. Das Projekt „Journey of the Razzia“ basiert auf gefilmten Zeugenaussagen von Männern, die die Razzia und die anschließende Reise miterlebt haben, um eine Lücke in der Geschichtsschreibung zu schließen und unter dem Thema „Der Handlungsspielraum eines Individuums in einer Gesellschaft unter Druck“ Einblicke in die Ereignisse zu geben.

Op de avond van 9 november 1944 werd er een cordon rond Rotterdam en Schiedam gelegd door het Duitse leger. Alle belangrijke bruggen en strategische punten waren afgezet, trams reden niet meer en het telefoonverkeer was geblokkeerd. Op de twee daaropvolgende dagen werden ruim 52.000 Rotterdammers en Schiedammers tussen de zeventien en veertig jaar oud opgepakt en afgevoerd richting Duitsland om daar dwangarbeid te verrichten in veelal beroerde omstandigheden. De Razzia van Rotterdam is een van de grootste klopjachten die het Duits nationaalsocialistische regime heeft gehouden. Het verzetsblad Vrij Nederland reageerde dan ook geschokt, het schreef op 14 december 1944: ‘Vijftigduizend Nederlandse mannen laten zich als schapen wegvoeren en evenzoveel vrouwen zien toe hoe hun mannen en zoons weerloos naar Hitlers slachtbank worden geleid’.Het project Reis van de Razzia is gebaseerd op gefilmde getuigenissen van mannen die de razzia en de daaropvolgende reis hebben meegemaakt, om een hiaat in de geschiedschrijving te vullen en om inzicht te geven in de gebeurtenissen aan de hand van het thema "Handelingsruimte van een individu in een samenleving onder druk".De getuigenissen in Reis van de Razzia zijn gedaan door mannen die nu gemiddeld 87 jaar oud zijn en indertijd, eind 1944, tussen de 17 en 21 jaar oud waren. In de getuigenissen van deze jongens valt te horen wat hun overkomen is tijdens de oorlogsjaren en wat hun handelingsruimte was ten tijde van de razzia. Maar ook hoe de ervaring van de reis van de razzia, naar Duitsland en Oost-Nederland, hun verzelfstandiging in de hand heeft gewerkt.Na de bevrijding pakten de jongens de draad weer op, in een groot aantal gevallen nog onderbroken door de politionele acties in Indonesië. Maar uiteindelijk kregen ze een eigen leven, een eigen gezin, in een Nederland dat volop in het teken stond van de wederopbouw.Het project bestaat uit 76 interviews. Ieder interview is beschikbaar als afzonderlijke dataset met een eigen Persistent Identifier. Iedere dataset is als volgt opgebouwd: Bestand .docx-bestand is de transcriptie in Word. Bestand _3, indien aanwezig, bevat een beschrijving van de route die geïnterviewde heeft afgelegd.* Soms heeft de geïnterviewde aanvullende informatie, zoals foto's of een (eerder geschreven) verslag, beschikbaar gesteld. Deze informatie is dan opgenomen als _data en/of _fotobestand in de desbetreffende dataset. De inhoud wordt beschreven in het opmerkingenveld van de dataset.

Identifier
DOI https://doi.org/10.17026/dans-z2g-ugnr
Metadata Access https://ssh.datastations.nl/oai?verb=GetRecord&metadataPrefix=oai_datacite&identifier=doi:10.17026/dans-z2g-ugnr
Provenance
Creator E. J. de Jager
Publisher DANS Data Station Social Sciences and Humanities
Contributor NIOD; E. J. de Jager MA; Erik J. de Jager MA; T. Broere (Transcriber voor Stichting Reis van de Razzia); S. Coppens (Researcher voor Erik J de Jager Documentary Films); A. Oosthoek (Historical Advisor for Stichting Reis van de Razzia); E. Hafkamp (Production Consultant for Erik J de Jager Documentary Films); Funding Agency: Dr. Hendrik Muller's Vaderlandsch Fonds; Funding Agency: Van Ommeren-de Voogt Stichting; Funding Agency: Stichting Swart van Essen; Funding Agency: van Capellen Stichting; Funding Agency: Stichting de Groot Fonds; Funding Agency: Stichting Fonds Schiedam Vlaardingen e.o.; Funding Agency: vFonds; Funding Agency: Nationale Postcode Loterij; Funding Agency: Prins Bernard Cultuurfonds Zuid-Holland; Funding Agency: DeltaPORT Donatiefonds
Publication Year 2014
Funding Reference See Contributors
Rights CC-BY-NC-SA-4.0; info:eu-repo/semantics/openAccess; http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0
OpenAccess true
Contact NIOD (NIOD Institute for War, Holocaust and Genocide Studies); E. J. de Jager MA (Erik J. de Jager Documentary Films & Projects)
Representation
Resource Type video 2K, PDF, DOCX, vtt; Dataset
Format application/zip; application/pdf; text/vtt; application/vnd.openxmlformats-officedocument.wordprocessingml.document; video/mp4
Size 41193; 3811918; 22995; 122362; 21458; 70400982; 22287; 100345
Version 3.0
Discipline Agriculture, Forestry, Horticulture, Aquaculture; Agriculture, Forestry, Horticulture, Aquaculture and Veterinary Medicine; History; Humanities; Life Sciences; Social Sciences; Social and Behavioural Sciences; Soil Sciences
Spatial Coverage Albergen