Getuigen Verhalen, Reis van de Razzia, interview met Joop Stavast

DOI

JOOP STAVASTDoordat zijn moeder tegen de Duitsers tekeer ging, kon de heer Stavast aan de razzia ontsnappen. Hij verstopte zich in de kruipruimte van het huis, maar toen de soldaten de volgende dag weer kwamen, gaf hij zich aan om brokken te voorkomen. In Duitsland kwam hij als plaatwerker te werken in een kamp van de spoorwegen. Verderop waren krijgsgevangenen van allerlei nationaliteiten opgesloten. De bewegingsruimte van de heer Stavast was vrij groot, hij kon in het dorp naar een café. Na een aantal bombardementen ging hij de overvolle schuilkelders niet meer in. Toen het front oprukte, werden ze afgevoerd en reden ze door een brandend gebombardeerd gebied. Er werd gevochten en hij vluchtte. Hij zag Duitse soldaten neergeschoten worden. Deze ervaringen hebben hem rijper en meer recalcitrant gemaakt.

Inhoud bestand _data1:Aanvraag compensatie dwangarbeid.Inhoud bestand _data2:A.E.F. D.P. Registration RecordInhoud bestand _data3:Antwoord op aanvraag compensatie dwangarbeid van Vereniging Ex-Dwangarbeiders - Stichting Burger Oorlogsgetroffenen

SAMENVATTING ONDERWERP.Op de avond van 9 november 1944 werd er een cordon rond Rotterdam en Schiedam gelegd door het Duitse leger. Alle belangrijke bruggen en strategische punten waren afgezet, trams reden niet meer en het telefoonverkeer was geblokkeerd. Op de twee daarop volgende dagen werden ruim 52.000 Rotterdammers en Schiedammers tussen de zeventien en veertig jaar oud opgepakt en afgevoerd richting Duitsland om daar dwangarbeid te verrichten in veelal beroerde omstandigheden.De Razzia van Rotterdam is een van de grootste klopjachten die het Duits Nationaalsocialistische regime heeft gehouden. Het verzetsblad Vrij Nederland reageerde dan ook geschokt, het schreef op 14 december 1944: ‘Vijftigduizend Nederlandse mannen laten zich als schapen wegvoeren en evenzoveel vrouwen zien toe hoe hun mannen en zoons weerloos naar Hitlers slachtbank worden geleid’.Het project Reis van de Razzia is gebaseerd op gefilmde getuigenissen van mannen die de razzia en de daaropvolgende reis hebben meegemaakt, om een hiaat in de geschiedschrijving te vullen en om inzicht te geven in de gebeurtenissen aan de hand van het thema "Handelingsruimte van een individu in een samenleving onder druk".

JOOP STAVASTBecause his mother raged against the Germans, Mr. Stavast was able to escape the raid. He hid in the crawl space of the house, but when the soldiers came again the next day, he turned himself in to prevent any trouble. In Germany, he was put to work as a sheet metal worker in a railway camp. Further away, prisoners of war of all nationalities were locked up. Mr. Stavast had quite a lot of freedom of movement; he could go to a café in the village. After a number of bombings, he stopped going into the overcrowded shelters. When the front advanced, they were taken away and drove through a burning bombed area. There was fighting and he fled. He saw German soldiers being shot. These experiences made him more mature and recalcitrant.

Contents of file _data1:Application for compensation for forced labor.Contents of file _data2:A.E.F. D.P. Registration RecordContents of file _data3:Answer to application for compensation for forced labor from the Association of Former Forced Laborers - Foundation for Civil War Victims

SUMMARY OF THE SUBJECT. On the evening of 9 November 1944, a cordon was placed around Rotterdam and Schiedam by the German army. All important bridges and strategic points were closed off, trams were no longer running and telephone traffic was blocked. On the following two days, more than 52,000 Rotterdammers and Schiedammers between the ages of seventeen and forty were arrested and taken to Germany to perform forced labour there, often in appalling conditions. The Rotterdam Raid was one of the largest manhunts that the German National Socialist regime ever conducted. The resistance newspaper Vrij Nederland reacted with shock, writing on 14 December 1944: ‘Fifty thousand Dutch men let themselves be led away like sheep and just as many women watch as their husbands and sons are led defenceless to Hitler’s slaughterhouse’. The project Journey of the Razzia is based on filmed testimonies of men who experienced the raid and the subsequent journey, to fill a gap in the historiography and to provide insight into the events based on the theme "Maneuverability of an individual in a society under pressure”.

JOOP STAVASTWeil seine Mutter gegen die Deutschen wetterte, konnte Herr Stavast dem Überfall entkommen. Er versteckte sich im Kriechkeller des Hauses, doch als die Soldaten am nächsten Tag erneut kamen, stellte er sich, um Schaden zu vermeiden. Er kam nach Deutschland, um in einem Eisenbahnerlager als Klempner zu arbeiten. Darüber hinaus wurden Kriegsgefangene aller Nationalitäten eingesperrt. Herr Stavast hatte ziemlich viel Bewegungsfreiheit; er konnte in ein Café im Dorf gehen. Nach mehreren Bombenangriffen betrat er die überfüllten Schutzräume nicht mehr. Als die Front vorrückte, wurden sie abgeführt und durch ein brennendes, bombardiertes Gebiet gefahren. Es kam zu einer Schlägerei und er floh. Er sah, wie auf deutsche Soldaten geschossen wurde. Diese Erfahrungen haben ihn reifer und widerspenstiger gemacht.

Inhalt der Datei _data1:Antrag auf Entschädigung für Zwangsarbeit.Inhalt der Datei _data2:A.E.F. D. P. MelderegisterInhalt der Datei _data3:Antwort auf den Antrag auf Entschädigung für Zwangsarbeit des Verbandes ehemaliger Zwangsarbeiter - Stiftung für Opfer des Bürgerkriegs

ZUSAMMENFASSUNG THEMA. Am Abend des 9. November 1944 errichtete die deutsche Armee eine Sperre um Rotterdam und Schiedam. Alle wichtigen Brücken und strategischen Punkte wurden abgesperrt, Straßenbahnen fuhren nicht mehr und der Telefonverkehr war unterbrochen. An den beiden folgenden Tagen wurden über 52.000 Einwohner Rotterdams und Schiedams im Alter zwischen 17 und 40 Jahren festgenommen und nach Deutschland verschleppt, um dort unter oft entsetzlichen Bedingungen Zwangsarbeit zu verrichten. Die Razzia in Rotterdam war eine der größten Menschenjagden, die das nationalsozialistische Regime in Deutschland jemals durchgeführt hat. Die Widerstandszeitung Vrij Nederland reagierte schockiert und schrieb am 14. Dezember 1944: „Fünfzigtausend Niederländer ließen sich wie Schafe abführen und ebenso viele Frauen mussten zusehen, wie ihre Männer und Söhne wehrlos zu Hitlers Schlachthaus geführt wurden.“. Das Projekt „Journey of the Razzia“ basiert auf gefilmten Zeugenaussagen von Männern, die die Razzia und die anschließende Reise miterlebt haben, um eine Lücke in der Geschichtsschreibung zu schließen und unter dem Thema „Der Handlungsspielraum eines Individuums in einer Gesellschaft unter Druck“ Einblicke in die Ereignisse zu geben.

Op de avond van 9 november 1944 werd er een cordon rond Rotterdam en Schiedam gelegd door het Duitse leger. Alle belangrijke bruggen en strategische punten waren afgezet, trams reden niet meer en het telefoonverkeer was geblokkeerd. Op de twee daaropvolgende dagen werden ruim 52.000 Rotterdammers en Schiedammers tussen de zeventien en veertig jaar oud opgepakt en afgevoerd richting Duitsland om daar dwangarbeid te verrichten in veelal beroerde omstandigheden. De Razzia van Rotterdam is een van de grootste klopjachten die het Duits nationaalsocialistische regime heeft gehouden. Het verzetsblad Vrij Nederland reageerde dan ook geschokt, het schreef op 14 december 1944: ‘Vijftigduizend Nederlandse mannen laten zich als schapen wegvoeren en evenzoveel vrouwen zien toe hoe hun mannen en zoons weerloos naar Hitlers slachtbank worden geleid’.Het project Reis van de Razzia is gebaseerd op gefilmde getuigenissen van mannen die de razzia en de daaropvolgende reis hebben meegemaakt, om een hiaat in de geschiedschrijving te vullen en om inzicht te geven in de gebeurtenissen aan de hand van het thema "Handelingsruimte van een individu in een samenleving onder druk".De getuigenissen in Reis van de Razzia zijn gedaan door mannen die nu gemiddeld 87 jaar oud zijn en indertijd, eind 1944, tussen de 17 en 21 jaar oud waren. In de getuigenissen van deze jongens valt te horen wat hun overkomen is tijdens de oorlogsjaren en wat hun handelingsruimte was ten tijde van de razzia. Maar ook hoe de ervaring van de reis van de razzia, naar Duitsland en Oost-Nederland, hun verzelfstandiging in de hand heeft gewerkt.Na de bevrijding pakten de jongens de draad weer op, in een groot aantal gevallen nog onderbroken door de politionele acties in Indonesië. Maar uiteindelijk kregen ze een eigen leven, een eigen gezin, in een Nederland dat volop in het teken stond van de wederopbouw.Het project bestaat uit 76 interviews. Ieder interview is beschikbaar als afzonderlijke dataset met een eigen Persistent Identifier. Iedere dataset is als volgt opgebouwd: Bestand .docx-bestand is de transcriptie in Word. Bestand _3, indien aanwezig, bevat een beschrijving van de route die geïnterviewde heeft afgelegd.* Soms heeft de geïnterviewde aanvullende informatie, zoals foto's of een (eerder geschreven) verslag, beschikbaar gesteld. Deze informatie is dan opgenomen als _data en/of _fotobestand in de desbetreffende dataset. De inhoud wordt beschreven in het opmerkingenveld van de dataset.

Identifier
DOI https://doi.org/10.17026/dans-zc2-b72j
Metadata Access https://ssh.datastations.nl/oai?verb=GetRecord&metadataPrefix=oai_datacite&identifier=doi:10.17026/dans-zc2-b72j
Provenance
Creator E. J. de Jager
Publisher DANS Data Station Social Sciences and Humanities
Contributor NIOD; E. J. de Jager MA; Erik J. de Jager MA; T. Broere (Transcriber for Stichting Reis van de Razzia); S. Coppens (Researcher for Stichting Reis van de Razzia); A. Oosthoek (Historical Advisor for Stichting Reis van de Razzia); E. Hafkamp (Production Consultant for Erik J de Jager Documentary Films)
Publication Year 2014
Funding Reference Funding Agency: Dr. Hendrik Muller's Vaderlandsch Fonds ; Funding Agency: Van Ommeren-de Voogt Stichting ; Funding Agency: Stichting Swart van Essen ; Funding Agency: van Capellen Stichting ; Funding Agency: Stichting de Groot Fonds ; Funding Agency: Stichting Fonds Schiedam Vlaardingen e.o. ; Funding Agency: vFonds ; Funding Agency: Nationale Postcode Loterij ; Funding Agency: Prins Bernard Cultuurfonds Zuid-Holland ; Funding Agency: DeltaPORT Donatie Fonds ; See Contributors
Rights CC-BY-NC-SA-4.0; info:eu-repo/semantics/openAccess; http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0
OpenAccess true
Contact NIOD (NIOD Institute for War, Holocaust and Genocide Studies); E. J. de Jager MA (Erik J. de Jager Documentary Films & Projects)
Representation
Resource Type video 2K, PDF; Dataset
Format application/zip; application/pdf; text/vtt; application/vnd.openxmlformats-officedocument.wordprocessingml.document; video/mp4
Size 39775; 121391; 2284682; 1354118; 2772233; 57809; 148022; 52840; 145160711; 54702; 171698
Version 3.1
Discipline Agriculture, Forestry, Horticulture, Aquaculture; Agriculture, Forestry, Horticulture, Aquaculture and Veterinary Medicine; History; Humanities; Life Sciences; Social Sciences; Social and Behavioural Sciences; Soil Sciences
Spatial Coverage Rotterdam e.o.