Getuigen Verhalen, Reis van de Razzia, interview met Wim Passchier

DOI

WIM PASSCHIER Om de Arbeitsdienst te ontlopen, ging Wim werken bij een boer. Omdat hem dat niet lag, is hij naar Rotterdam teruggekeerd. Met een vervalst Ausweis is Wim weer bij zijn vader gaan werken in de levensmiddelenhandel. Tijdens de razzia verbleven Wim en een bevriende jongen zich in een gebouw dat per verdieping werd leeggehaald. Toen de jongens de hoogste verdieping hadden bereikt, konden ze niet verder en moesten ze mee. In het Ruhrgebied moesten de mannen bomkraters dichtmaken en spoorlijnen repareren. Er kwamen op een gegeven moment Duitse troepen langs die zouden gaan deelnemen aan het Ardennenoffensief. De soldaten waren opgewekt en vrolijk omdat de overwinning zeker leek. Wim heeft ze ook terug zien komen toen ze teruggeslagen waren, de stemming was toen bedrukt. Daarna moest Wim naar Keulen. Daar stond geen huis overeind. In Thüringen moesten ze in de wapenfabrieken werken. Wim heeft zich later geschaamd dat hij met de razzia is meegevoerd, want kennissen zijn thuis gebleven en niet gepakt. Desondanks is Wim blij dat hij deze ervaring heeft mogen opdoen. Hij heeft een hoop geleerd en veel mensenkennis opgedaan.

SAMENVATTING VAN HET ONDERWERP> Op de avond van 9 november 1944 werd er een cordon rond Rotterdam en Schiedam gelegd door het Duitse leger. Alle belangrijke bruggen en strategische punten waren afgezet, trams reden niet meer en het telefoonverkeer was geblokkeerd. Op de twee daarop volgende dagen werden ruim 52.000 Rotterdammers en Schiedammers tussen de zeventien en veertig jaar oud opgepakt en afgevoerd richting Duitsland om daar dwangarbeid te verrichten in veelal beroerde omstandigheden.De Razzia van Rotterdam is een van de grootste klopjachten die het Duits Nationaalsocialistische regime heeft gehouden. Het verzetsblad Vrij Nederland reageerde dan ook geschokt, het schreef op 14 december 1944: ‘Vijftigduizend Nederlandse mannen laten zich als schapen wegvoeren en evenzoveel vrouwen zien toe hoe hun mannen en zoons weerloos naar Hitlers slachtbank worden geleid’.Het project Reis van de Razzia is gebaseerd op gefilmde getuigenissen van mannen die de razzia en de daaropvolgende reis hebben meegemaakt, om een hiaat in de geschiedschrijving te vullen en om inzicht te geven in de gebeurtenissen aan de hand van het thema "Handelingsruimte van een individu in een samenleving onder druk".

Inhoud bestand _foto:• Persoonsbewijs geïnterviewde buitenzijde• Bewijs Luchtbeschermingsdienst d.d. 3-12-1942• Ausweis d.d. 12-1-1944• A.E.F. D.P. Registration Record d.d. 9-6-1945• 6 bladzijdes aantekeningen die geïnterviewde in de trein schreef.Inhoud bestand _foto_2:• Persoonsbewijs geïnterviewde binnenzijde• Lagerausweis Deutsche Reichsbahn d.d. 24-2-1945• Aanmeldingskaart voor gerepatrieerden, Rotterdam d.d. 18-6-1945• Referentie Camp de Rapatriement Etrepy d.d. 6-6-1945• Persoonsbewijs echtgenote• Brief Gewestelijk Arbeidsbureau Rotterdam aan geïnterviewde d.d. 26-7-1943 met herhaalde oproep melden arbeidsinzet.

WIM PASSCHIER To avoid the Arbeitsdienst, Wim went to work for a farmer. Because that didn't suit him, he returned to Rotterdam. With a forged Ausweis, Wim went back to work for his father in the grocery trade. During the raid, Wim and a boy friend stayed in a building that was being emptied floor by floor. When the boys reached the top floor, they couldn't go any further and had to go along. In the Ruhr area, the men had to fill in bomb craters and repair railway lines. At one point, German troops came along who were going to take part in the Ardennes offensive. The soldiers were cheerful and happy because victory seemed certain. Wim also saw them return when they were beaten back, the mood was depressed then. After that, Wim had to go to Cologne. There wasn't a house left standing. In Thuringia, they had to work in the arms factories. Wim was later ashamed that he was taken along on the raid, because acquaintances stayed home and weren't caught. Nevertheless, Wim is glad that he was able to gain this experience. He learned a lot and gained a lot of knowledge about people.

SUMMARY OF THE SUBJECT. On the evening of 9 November 1944, a cordon was placed around Rotterdam and Schiedam by the German army. All important bridges and strategic points were closed off, trams were no longer running and telephone traffic was blocked. On the following two days, more than 52,000 Rotterdammers and Schiedammers between the ages of seventeen and forty were arrested and taken to Germany to perform forced labour there, often in appalling conditions. The Rotterdam Raid was one of the largest manhunts that the German National Socialist regime ever conducted. The resistance newspaper Vrij Nederland reacted with shock, writing on 14 December 1944: ‘Fifty thousand Dutch men let themselves be led away like sheep and just as many women watch as their husbands and sons are led defenceless to Hitler’s slaughterhouse’. The project Journey of the Razzia is based on filmed testimonies of men who experienced the raid and the subsequent journey, to fill a gap in the historiography and to provide insight into the events based on the theme "Maneuverability of an individual in a society under pressure”.

WIM PASSCHIER Um dem Arbeitsdienst zu entgehen, arbeitete Wim bei einem Bauern. Weil ihm das nicht zusagte, kehrte er nach Rotterdam zurück. Mit einem gefälschten Ausweis ging Wim wieder in den Lebensmittelhandel seines Vaters und arbeitete dort weiter. Während der Razzia wohnten Wim und ein Freund in einem Gebäude, das Stockwerk für Stockwerk geräumt wurde. Als die Jungen das oberste Stockwerk erreichten, konnten sie nicht weiter und mussten weitergehen. Im Ruhrgebiet mussten die Männer Bombenkrater zuschütten und Bahnstrecken reparieren. Einmal zogen deutsche Truppen vorbei, die an der Ardennenoffensive teilnehmen sollten. Die Soldaten waren fröhlich und glücklich, denn der Sieg schien sicher. Wim sah sie auch zurückkommen, als sie zurückgeschlagen worden waren, die Stimmung war damals gedrückt. Danach musste Wim nach Köln. Da stand kein einziges Haus. In Thüringen mussten sie in den Rüstungsbetrieben arbeiten. Wim schämte sich später, dass er bei der Razzia mitgenommen worden war, denn Bekannte waren zu Hause geblieben und nicht verhaftet worden. Trotzdem ist Wim froh, dass er diese Erfahrung sammeln konnte. Er hat viel gelernt und viel über Menschen gelernt.

ZUSAMMENFASSUNG THEMA. Am Abend des 9. November 1944 errichtete die deutsche Armee eine Sperre um Rotterdam und Schiedam. Alle wichtigen Brücken und strategischen Punkte wurden abgesperrt, Straßenbahnen fuhren nicht mehr und der Telefonverkehr war unterbrochen. An den beiden folgenden Tagen wurden über 52.000 Einwohner Rotterdams und Schiedams im Alter zwischen 17 und 40 Jahren festgenommen und nach Deutschland verschleppt, um dort unter oft entsetzlichen Bedingungen Zwangsarbeit zu verrichten. Die Razzia in Rotterdam war eine der größten Menschenjagden, die das nationalsozialistische Regime in Deutschland jemals durchgeführt hat. Die Widerstandszeitung Vrij Nederland reagierte schockiert und schrieb am 14. Dezember 1944: „Fünfzigtausend Niederländer ließen sich wie Schafe abführen und ebenso viele Frauen mussten zusehen, wie ihre Männer und Söhne wehrlos zu Hitlers Schlachthaus geführt wurden.“. Das Projekt „Journey of the Razzia“ basiert auf gefilmten Zeugenaussagen von Männern, die die Razzia und die anschließende Reise miterlebt haben, um eine Lücke in der Geschichtsschreibung zu schließen und unter dem Thema „Der Handlungsspielraum eines Individuums in einer Gesellschaft unter Druck“ Einblicke in die Ereignisse zu geben.

Op de avond van 9 november 1944 werd er een cordon rond Rotterdam en Schiedam gelegd door het Duitse leger. Alle belangrijke bruggen en strategische punten waren afgezet, trams reden niet meer en het telefoonverkeer was geblokkeerd. Op de twee daaropvolgende dagen werden ruim 52.000 Rotterdammers en Schiedammers tussen de zeventien en veertig jaar oud opgepakt en afgevoerd richting Duitsland om daar dwangarbeid te verrichten in veelal beroerde omstandigheden. De Razzia van Rotterdam is een van de grootste klopjachten die het Duits nationaalsocialistische regime heeft gehouden. Het verzetsblad Vrij Nederland reageerde dan ook geschokt, het schreef op 14 december 1944: ‘Vijftigduizend Nederlandse mannen laten zich als schapen wegvoeren en evenzoveel vrouwen zien toe hoe hun mannen en zoons weerloos naar Hitlers slachtbank worden geleid’.Het project Reis van de Razzia is gebaseerd op gefilmde getuigenissen van mannen die de razzia en de daaropvolgende reis hebben meegemaakt, om een hiaat in de geschiedschrijving te vullen en om inzicht te geven in de gebeurtenissen aan de hand van het thema "Handelingsruimte van een individu in een samenleving onder druk".De getuigenissen in Reis van de Razzia zijn gedaan door mannen die nu gemiddeld 87 jaar oud zijn en indertijd, eind 1944, tussen de 17 en 21 jaar oud waren. In de getuigenissen van deze jongens valt te horen wat hun overkomen is tijdens de oorlogsjaren en wat hun handelingsruimte was ten tijde van de razzia. Maar ook hoe de ervaring van de reis van de razzia, naar Duitsland en Oost-Nederland, hun verzelfstandiging in de hand heeft gewerkt.Na de bevrijding pakten de jongens de draad weer op, in een groot aantal gevallen nog onderbroken door de politionele acties in Indonesië. Maar uiteindelijk kregen ze een eigen leven, een eigen gezin, in een Nederland dat volop in het teken stond van de wederopbouw.Het project bestaat uit 76 interviews. Ieder interview is beschikbaar als afzonderlijke dataset met een eigen Persistent Identifier. Iedere dataset is als volgt opgebouwd: Bestand .docx-bestand is de transcriptie in Word. Bestand _3, indien aanwezig, bevat een beschrijving van de route die geïnterviewde heeft afgelegd.* Soms heeft de geïnterviewde aanvullende informatie, zoals foto's of een (eerder geschreven) verslag, beschikbaar gesteld. Deze informatie is dan opgenomen als _data en/of _fotobestand in de desbetreffende dataset. De inhoud wordt beschreven in het opmerkingenveld van de dataset.

Identifier
DOI https://doi.org/10.17026/dans-xcj-kae4
Metadata Access https://ssh.datastations.nl/oai?verb=GetRecord&metadataPrefix=oai_datacite&identifier=doi:10.17026/dans-xcj-kae4
Provenance
Creator E. J. de Jager
Publisher DANS Data Station Social Sciences and Humanities
Contributor NIOD; E. J. de Jager MA; Erik J. de jager MA; T. Broere (Transcriber for Stichting Reis van de Razzia); S. Coppens (Researcher for Stichting Reis van de Razzia); A. Oosthoek (Historical Advisor for Stichting Reis van de Razzia); E. Hafkamp (Production Consultant for Erik J de Jager Documentary Films)
Publication Year 2014
Funding Reference Funding Agency: Dr. Hendrik Muller's Vaderlandsch Fonds ; Funding Agency: Van Ommeren-de Voogt Stichting ; Funding Agency: Stichting Swart van Essen ; Funding Agency: van Capellen Stichting ; Funding Agency: Stichting de Groot Fonds ; Funding Agency: Stichting Fonds Schiedam Vlaardingen e.o. ; See contributors
Rights CC-BY-NC-SA-4.0; info:eu-repo/semantics/openAccess; http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0
OpenAccess true
Contact NIOD (NIOD Institute for War, Holocaust and Genocide Studies); E. J. de Jager MA (Erik J. de Jager Documentary Films & Projects)
Representation
Resource Type video 2K, pdf; Dataset
Format application/zip; application/pdf; text/vtt; application/vnd.openxmlformats-officedocument.wordprocessingml.document; video/mp4
Size 45639; 122560; 63469; 147241; 58586; 49882491; 19203100; 211486778; 62493; 196963
Version 3.1
Discipline Agriculture, Forestry, Horticulture, Aquaculture; Agriculture, Forestry, Horticulture, Aquaculture and Veterinary Medicine; History; Humanities; Life Sciences; Social Sciences; Social and Behavioural Sciences; Soil Sciences