WILLEM OLDENHOF De vader van Willem had een sjoelbak verzaagd die precies in een kast paste. Als er dan wat aan de hand zou zijn, kon Willem zich daarachter verschuilen. Tijdens de razzia kwam er een Duitser het huis binnen en liep meteen naar boven, waardoor Willem geen kans kreeg zich te verstoppen.Willem werd in een ongelijkmatig lopende colonne naar Waddinxveen gebracht. Hij kreeg daar de kans ontsnappen, maar liet een man met vrouw en kinderen voor gaan. Via Woerden en Utrecht is Willem in kamp Amersfoort terecht gekomen. Toen hij erachter kwam waar hij was, besloot Willem met zijn zwager Gerard om te ontsnappen als er een gelegenheid kwam.In Soest aangekomen werd de rij uitgerekt, er ontstond een grotere ruimte tussen de lopende mannen. Dat gaf Willem de gelegenheid om van een meisje in het publiek, dat eten uitdeelde aan de lopende mannen, het dienblad aan te pakken en met haar tussen het publiek te gaan staan. Het gezin van het meisje hielp Willem in Gouda te komen.Na Duitse bewaker ontlopen te zijn kwam Willem thuis aan. Jaloerse buren dwongen hem om onder te duiken. Samen met zijn zus besloot Willem om per trein uit Rotterdam te ontsnappen. Ze verscholen zich in een remmershuisje op de trein en wisten zo Assen te bereiken.Daar is hij, apart van zijn zus, ondergedoken bij particulieren en heeft zo geen dwangarbeid voor de Duitsers hoeven te verrichten, iets waartoe de plaatselijke mannen wel werden gedwongen. In Assen werden ze verenigd met de vader en de zwager die de tocht ook hadden gemaakt.Bij de bevrijding werd gevochten en Willem kreeg een geweer van een Canadese soldaat om mee te kunnen vechten. Hij trok met ze op tot Groningen en later werd Willem ingedeeld in het leger. De Canadezen stonden hem toe om naar Rotterdam te gaan via Amsterdam, waar hij geholpen heeft voedsel uit te delen.In Rotterdam was het gezin er slecht aan toe en de deuren en deurposten waren verbrand in de kachel. Willem meldde zich bij de Binnenlandse Strijdkrachten en kreeg bewakingstaken en dergelijke toebedeeld, waarbij hij ook NSB’ers heeft opgepakt. Willem was voor de razzia al een half jaar in de Arbeidsdienst (NAD) geweest, waar hij een training had gekregen die een militaire grondslag had.
Inhoud bestand _foto:krantenknipsel met foto van de kar waarmee geïnterviewde in Rotterdam terugkeerde.
SAMENVATTING ONDERWERP Op de avond van 9 november 1944 werd er een cordon rond Rotterdam en Schiedam gelegd door het Duitse leger. Alle belangrijke bruggen en strategische punten waren afgezet, trams reden niet meer en het telefoonverkeer was geblokkeerd. Op de twee daarop volgende dagen werden ruim 52.000 Rotterdammers en Schiedammers tussen de zeventien en veertig jaar oud opgepakt en afgevoerd richting Duitsland om daar dwangarbeid te verrichten in veelal beroerde omstandigheden.De Razzia van Rotterdam is een van de grootste klopjachten die het Duits Nationaalsocialistische regime heeft gehouden. Het verzetsblad Vrij Nederland reageerde dan ook geschokt, het schreef op 14 december 1944: ‘Vijftigduizend Nederlandse mannen laten zich als schapen wegvoeren en evenzoveel vrouwen zien toe hoe hun mannen en zoons weerloos naar Hitlers slachtbank worden geleid’.Het project Reis van de Razzia is gebaseerd op gefilmde getuigenissen van mannen die de razzia en de daaropvolgende reis hebben meegemaakt, om een hiaat in de geschiedschrijving te vullen en om inzicht te geven in de gebeurtenissen aan de hand van het thema "Handelingsruimte van een individu in een samenleving onder druk".
WILLEM OLDENHOF Willem's father had sawn up a shuffleboard that fitted exactly into a cupboard. If something happened, Willem could hide behind it. During the raid, a German entered the house and immediately went upstairs, so Willem had no chance to hide.Willem was taken to Waddinxveen in an irregular column. There he had the chance to escape, but let a man with his wife and children go first. Via Woerden and Utrecht, Willem ended up in Camp Amersfoort. When he found out where he was, Willem decided with his brother-in-law Gerard to escape if the opportunity arose.When they arrived in Soest, the line was stretched out, there was a larger space between the walking men. This gave Willem the opportunity to take the tray from a girl in the audience, who was handing out food to the walking men, and to stand with her in the audience. The girl's family helped Willem get to Gouda.After evading a German guard, Willem arrived home. Jealous neighbours forced him to go into hiding. Together with his sister, Willem decided to escape from Rotterdam by train. They hid in a brakeman's shed on the train and managed to reach Assen that way.There, apart from his sister, he went into hiding with private individuals and thus did not have to do forced labour for the Germans, something that the local men were forced to do. In Assen, they were reunited with the father and brother-in-law who had also made the journey.There was fighting during the liberation and Willem was given a rifle by a Canadian soldier so that he could fight with them. He marched with them to Groningen and later Willem was drafted into the army. The Canadians allowed him to go to Rotterdam via Amsterdam, where he helped distribute food.In Rotterdam, the family was in bad shape and the doors and doorposts had been burned in the stove. Willem reported to the Dutch Armed Forces and was assigned guard duties and such, during which he also arrested NSB members. Before the raid, Willem had already been in the Labour Service (NAD) for six months, where he had received training that had a military basis.
File content _photo:newspaper clipping with photo of the cart in which the interviewee returned to Rotterdam.
SUMMARY OF THE SUBJECT. On the evening of 9 November 1944, a cordon was placed around Rotterdam and Schiedam by the German army. All important bridges and strategic points were closed off, trams were no longer running and telephone traffic was blocked. On the following two days, more than 52,000 Rotterdammers and Schiedammers between the ages of seventeen and forty were arrested and taken to Germany to perform forced labour there, often in appalling conditions.
The Rotterdam Raid was one of the largest manhunts that the German National Socialist regime ever conducted. The resistance newspaper Vrij Nederland reacted with shock, writing on 14 December 1944: ‘Fifty thousand Dutch men let themselves be led away like sheep and just as many women watch as their husbands and sons are led defenceless to Hitler’s slaughterhouse’.
The project Journey of the Razzia is based on filmed testimonies of men who experienced the raid and the subsequent journey, to fill a gap in the historiography and to provide insight into the events based on the theme "Maneuverability of an individual in a society under pressure”.
WILLEM OLDENHOF Willems Vater hatte ein Shuffleboard zersägt, das genau in einen Schrank passte. Wenn etwas passieren würde, könnte Willem sich dahinter verstecken. Während des Überfalls betrat ein Deutscher das Haus und ging sofort nach oben, sodass Willem keine Chance hatte, sich zu verstecken.Willem wurde in einer irregulären Kolonne nach Waddinxveen gebracht. Dort bot sich ihm die Möglichkeit zu fliehen, doch ließ er einem Mann mit Frau und Kindern den Vortritt. Über Woerden und Utrecht gelangte Willem schließlich ins Lager Amersfoort. Als Willem herausfand, wo er war, beschloss er zusammen mit seinem Schwager Gerard, bei Gelegenheit zu fliehen.Als sie in Soest ankamen, war die Reihe gestreckt, sodass zwischen den Männern, die unterwegs waren, mehr Platz war. Dies gab Willem die Gelegenheit, einem Mädchen im Publikum, das Essen an die marschierenden Männer verteilte, das Tablett abzunehmen und sich zu ihr in die Menge zu stellen. Die Familie des Mädchens half Willem, nach Gouda zu gelangen.Nachdem Willem einem deutschen Wachmann entkommen war, kam er nach Hause. Eifersüchtige Nachbarn zwangen ihn, unterzutauchen. Gemeinsam mit seiner Schwester beschloss Willem, mit dem Zug aus Rotterdam zu fliehen. Sie versteckten sich in einem Bremserhaus des Zuges und gelangten so nach Assen.Dort tauchte er, abgesehen von seiner Schwester, bei Privatpersonen unter und musste so keine Zwangsarbeit für die Deutschen leisten, wie es die Männer vor Ort mussten. In Assen wurden sie mit ihrem Vater und ihrem Schwager wiedervereint, die ebenfalls die Reise mitgemacht hatten.Während der Befreiung kam es zu Kämpfen und Willem bekam von einem kanadischen Soldaten ein Gewehr, damit er kämpfen konnte. Er marschierte mit ihnen nach Groningen und später wurde Willem der Armee zugeteilt. Die Kanadier erlaubten ihm, über Amsterdam nach Rotterdam zu reisen, wo er bei der Lebensmittelverteilung half.In Rotterdam war die Familie in einem schlechten Zustand und die Türen und Türpfosten waren im Ofen verbrannt. Willem meldete sich bei der Heimwehr und wurde mit Wachaufgaben und dergleichen beauftragt, bei denen er auch NSB-Mitglieder festnahm. Willem war vor der Razzia bereits sechs Monate lang beim Arbeitsdienst (NAD) und hatte dort eine militärische Ausbildung erhalten.
Dateiinhalt _Foto:Zeitungsausschnitt mit Foto des Karrens, mit dem der Befragte nach Rotterdam zurückkehrte.
ZUSAMMENFASSUNG THEMA. Am Abend des 9. November 1944 errichtete die deutsche Armee eine Sperre um Rotterdam und Schiedam. Alle wichtigen Brücken und strategischen Punkte wurden abgesperrt, Straßenbahnen fuhren nicht mehr und der Telefonverkehr war unterbrochen. An den beiden folgenden Tagen wurden über 52.000 Einwohner Rotterdams und Schiedams im Alter zwischen 17 und 40 Jahren festgenommen und nach Deutschland verschleppt, um dort unter oft entsetzlichen Bedingungen Zwangsarbeit zu verrichten.
Die Razzia in Rotterdam war eine der größten Menschenjagden, die das nationalsozialistische Regime in Deutschland jemals durchgeführt hat. Die Widerstandszeitung Vrij Nederland reagierte schockiert und schrieb am 14. Dezember 1944: „Fünfzigtausend Niederländer ließen sich wie Schafe abführen und ebenso viele Frauen mussten zusehen, wie ihre Männer und Söhne wehrlos zu Hitlers Schlachthaus geführt wurden.“. Das Projekt „Journey of the Razzia“ basiert auf gefilmten Zeugenaussagen von Männern, die die Razzia und die anschließende Reise miterlebt haben, um eine Lücke in der Geschichtsschreibung zu schließen und unter dem Thema „Der Handlungsspielraum eines Individu
Op de avond van 9 november 1944 werd er een cordon rond Rotterdam en Schiedam gelegd door het Duitse leger. Alle belangrijke bruggen en strategische punten waren afgezet, trams reden niet meer en het telefoonverkeer was geblokkeerd. Op de twee daaropvolgende dagen werden ruim 52.000 Rotterdammers en Schiedammers tussen de zeventien en veertig jaar oud opgepakt en afgevoerd richting Duitsland om daar dwangarbeid te verrichten in veelal beroerde omstandigheden. De Razzia van Rotterdam is een van de grootste klopjachten die het Duits nationaalsocialistische regime heeft gehouden. Het verzetsblad Vrij Nederland reageerde dan ook geschokt, het schreef op 14 december 1944: ‘Vijftigduizend Nederlandse mannen laten zich als schapen wegvoeren en evenzoveel vrouwen zien toe hoe hun mannen en zoons weerloos naar Hitlers slachtbank worden geleid’.Het project Reis van de Razzia is gebaseerd op gefilmde getuigenissen van mannen die de razzia en de daaropvolgende reis hebben meegemaakt, om een hiaat in de geschiedschrijving te vullen en om inzicht te geven in de gebeurtenissen aan de hand van het thema "Handelingsruimte van een individu in een samenleving onder druk".De getuigenissen in Reis van de Razzia zijn gedaan door mannen die nu gemiddeld 87 jaar oud zijn en indertijd, eind 1944, tussen de 17 en 21 jaar oud waren. In de getuigenissen van deze jongens valt te horen wat hun overkomen is tijdens de oorlogsjaren en wat hun handelingsruimte was ten tijde van de razzia. Maar ook hoe de ervaring van de reis van de razzia, naar Duitsland en Oost-Nederland, hun verzelfstandiging in de hand heeft gewerkt.Na de bevrijding pakten de jongens de draad weer op, in een groot aantal gevallen nog onderbroken door de politionele acties in Indonesië. Maar uiteindelijk kregen ze een eigen leven, een eigen gezin, in een Nederland dat volop in het teken stond van de wederopbouw.Het project bestaat uit 76 interviews. Ieder interview is beschikbaar als afzonderlijke dataset met een eigen Persistent Identifier. Iedere dataset is als volgt opgebouwd: Bestand .docx-bestand is de transcriptie in Word. Bestand _3, indien aanwezig, bevat een beschrijving van de route die geïnterviewde heeft afgelegd.* Soms heeft de geïnterviewde aanvullende informatie, zoals foto's of een (eerder geschreven) verslag, beschikbaar gesteld. Deze informatie is dan opgenomen als _data en/of _fotobestand in de desbetreffende dataset. De inhoud wordt beschreven in het opmerkingenveld van de dataset.
