HENK DEN HAAN (NL) Jr., zoon van Henk den Haan Sr.Henk den Haan Jr. is de zoon van Henk den Haan Sr. die met de razzia van huis werd opgehaald. We hebben de zoon niet zozeer naar de ‘reis’ van zijn - inmiddels overleden - vader gevraagd, maar naar zijn eigen situatie destijds als ‘thuisblijver’.Het gezin woonde in Tuindorp Vreewijk. Op 11 november 1944 belde om 06.00 uur een gewapende Duitse soldaat aan met het bevel. Zijn ouders spraken intensief met elkaar (ontsnappen via de tuin?), maar kwamen tot de conclusie dat Henk Sr. mee moest gaan. Hij is terechtgekomen in Oelde in Westfalen, tussen Hannover en Bielefeld. Hij is naar huis komen lopen met een zere voet. Na een bombardement had hij het dak proberen te repareren en viel er toen vanaf. Hij liep via Nunspeet en was pas op 4 juni 1945 thuis.In november 1944 was Henk 11 jaar. Hij kan zich niet herinneren dat de Duitse soldaat aan de deur kwam. Wel weet hij nog dat hij stond te kijken toen de groep van zijn vader werd afgemarcheerd. De volgende dag is hij ook bij De Kuip gaan kijken, maar daar zag hij zijn vader niet meer. Zijn moeder bleef thuis. De buurman had zich ziek gehouden en hoefde niet mee. Henk bleef achter met zijn hoogzwangere moeder en nog 4 zusjes. Zijn moeder zou op 5 januari 1945 bevallen (weer een meisje). Ze bleef heel optimistisch onder de situatie, hij heeft haar nooit horen klagen en ze heeft in zijn herinnering nooit de moed verloren. Zijn vader moet het erger hebben gehad, want het was geen optimistische man en hij was erg bezorgd. Nu zijn vader weg was, was Henk de man des huizes met alle verantwoordelijkheden van dien: zorgen voor eten, warmte, de verduistering van de ramen thuis, boodschappen doen, kraamheer zijn, 14 dagen stroom aanvragen na de bevalling. Toen de Duitse Wehrmacht hun huis wilde vorderen om er een Officiersmess van te maken, heeft hij ze weggestuurd. Hij heeft een hele goede band met zijn moeder gekregen tijdens de Hongerwinter.Ook vertelt Henk over de periode dat hij naar Groningen ging waar hij in Nieuwe Pekela bij mensen in huis zat die nog eten hadden. Dat was geregeld door de Gemeente Rotterdam. Daar gingen ze vanuit de Maashaven in een rijnaak naartoe. Net als de razzia-gangers mocht er alleen ’s nachts gevaren worden, dus duurde de reis wel 10 dagen. Het was een afschuwelijk verblijf in de rijnaak en ze deden er alles voor om even blauwe lucht te zien. In Nieuwe Pekela heeft hij een heerlijke tijd gehad, al kon hij er niet naar school. Hier maakte hij ook de bevrijding mee. Eind juni werd hij thuisgebracht door een vrachtwagen. Hij kwam onder de schurft en met luizen terug, want hij was in Groningen niet zo vaak in bad geweest. Zijn vader was toen al thuis. Van het weerzien kan hij zich nog maar weinig herinneren. Alles was weer gewoon. Het was de tijd van de wederopbouw en er werd niet veel achterom gekeken. Zijn vader heeft pas de laatste 5 jaar van zijn leven over de razzia gesproken.Hij heeft brieven die zijn vader aan zijn moeder schreef en vice versa. Ze hebben hen niet allemaal bereikt. Uit de brieven blijkt dat beiden een enorm geloofsvertrouwen hadden en op die manier elkaar moed inspraken. Zijn vader raadt zijn vrouw aan om vooral hulp te vragen bij familie en bekenden, en vraagt zijn kinderen om hun moeder goed te helpen thuis. Hij wil niet schrijven over de gruwelijkheden die hij meemaakt. Zijn moeder stelt in de brieven aan zijn vader de zaken veel mooier voor dan ze waren. Zo verzwijgt ze dat ze voor het leven van de baby heeft moeten ‘vechten’. In de brief van 2 maart 1945 staat een lang relaas over de hoeveelheden eten die zij ondanks de Hongerwinter heeft, en hoe ze daar bij geholpen wordt. Ook schrijft ze over het die week verstrekte Zweedse wittebrood, hoe ze anderen helpt met eten en dat zelfs mensen die het eerst rijk hadden, nu ook honger hebben en naar het Noorden trekken. Henk leest voor uit deze ontroerende brieven.

Inhoud bestand _data:gedeeltelijke scan (voorblad, p. 1 en p.56) van het boekHenk Nuis, 'Herinneringen aan Oelde'. Rotterdam: 1947.Volgens aantekeningen op p. 56 heeft dhr. Den Haan Sr. hetzelfde meegemaakt als de auteur H. Nuis, maar is de groep op een bepaald moment opgesplitst met Dhr. Nuis in de ene, en dhr. Den Haan in de andere groep. Vanaf p. 56 van het boek wijken de ervaringen van dhr. Den Haan dus af van het verslag van H. Nuis.

Op de avond van 9 november 1944 werd er een cordon rond Rotterdam en Schiedam gelegd door het Duitse leger. Alle belangrijke bruggen en strategische punten waren afgezet, trams reden niet meer en het telefoonverkeer was geblokkeerd. Op de twee daarop volgende dagen werden ruim 52.000 Rotterdammers en Schiedammers tussen de zeventien en veertig jaar oud opgepakt en afgevoerd richting Duitsland om daar dwangarbeid te verrichten in veelal beroerde omstandigheden.De Razzia van Rotterdam is een van de grootste klopjachten die het Duits Nationaalsocialistische regime heeft gehouden. Het verzetsblad Vrij Nederland reageerde dan ook geschokt, het schreef op 14 december 1944: ‘Vijftigduizend Nederlandse mannen laten zich als schapen wegvoeren en evenzoveel vrouwen zien toe hoe hun mannen en zoons weerloos naar Hitlers slachtbank worden geleid’.Het project Reis van de Razzia is gebaseerd op gefilmde getuigenissen van mannen die de razzia en de daaropvolgende reis hebben meegemaakt, om een hiaat in de geschiedschrijving te vullen en om inzicht te geven in de gebeurtenissen aan de hand van het thema "Handelingsruimte van een individu in een samenleving onder druk".

HENK DEN HAAN (EN) Jr., son of Henk den Haan Sr.Henk den Haan Jr. is the son of Henk den Haan Sr. who was picked up from home during the raid. We did not ask the son so much about the ‘journey’ of his - now deceased - father, but about his own situation at the time as a ‘stay-at-home’.The family lived in Tuindorp Vreewijk. On 11 November 1944, at 6:00 a.m., an armed German soldier rang the doorbell with the order. His parents talked intensively with each other (escape through the garden?), but came to the conclusion that Henk Sr. had to come along. He ended up in Oelde in Westphalia, between Hannover and Bielefeld. He walked home with a sore foot. After a bombardment, he had tried to repair the roof and fell off. He walked via Nunspeet and was not home until 4 June 1945.In November 1944, Henk was 11 years old. He cannot remember the German soldier coming to the door. He does remember watching his father's group being marched off. The next day, he also went to watch De Kuip, but he did not see his father there anymore. His mother stayed home. The neighbour had pretended to be ill and did not have to go. Henk was left behind with his heavily pregnant mother and 4 other sisters. His mother was due to give birth on 5 January 1945 (another girl). She remained very optimistic under the situation, he never heard her complain and she never lost courage in his memory. His father must have had it worse, because he was not an optimistic man and he was very worried. Now that his father was gone, Henk was the man of the house with all the responsibilities that entailed: providing food, warmth, blacking out the windows at home, doing the shopping, being the maternity ward, requesting electricity for 14 days after the birth. When the German Wehrmacht wanted to requisition their house to turn it into an Officers' Mess, he sent them away. He developed a very good relationship with his mother during the Hunger Winter.Henk also talks about the period when he went to Groningen, where he stayed with people in Nieuwe Pekela who still had food. This was arranged by the Municipality of Rotterdam. They went there from the Maashaven in a Rhine barge. Just like the raiders, they were only allowed to sail at night, so the journey took 10 days. It was a horrible stay in the Rhine barge and they did everything they could to see blue sky for a while. He had a wonderful time in Nieuwe Pekela, even though he could not go to school there. He also experienced the liberation here. At the end of June he was brought home by a lorry. He came back covered in scabies and with lice, because he had not had a bath that often in Groningen. His father was already home by then. He can remember very little of the reunion. Everything was normal again. It was the time of reconstruction and there was not much looking back. His father only spoke about the raid in the last 5 years of his life.He has letters that his father wrote to his mother and vice versa. They did not all reach them. The letters show that both had enormous faith and in this way encouraged each other. His father advises his wife to ask for help from family and acquaintances, and asks his children to help their mother well at home. He does not want to write about the horrors he experiences. In the letters to his father, his mother paints things much more beautifully than they were. For example, she does not mention that she had to 'fight' for the baby's life. The letter of 2 March 1945 contains a long account of the quantities of food she has despite the Hunger Winter, and how she is helped with this. She also writes about the Swedish white bread provided that week, how she helps others with food and that even people who used to be rich are now also hungry and are moving north. Henk reads from these moving letters.

File contents _data:partial scan (front cover, p. 1 and p.56) of the bookHenk Nuis, 'Herinneringen aan Oelde'. Rotterdam: 1947.According to notes on p. 56, Mr. Den Haan Sr. experienced the same thing as the author H. Nuis, but at a certain point the group was split up with Mr. Nuis in one group and Mr. Den Haan in the other. From p. 56 of the book, Mr. Den Haan therefore got rid of the report of H. Nuis.

SUMMARY OF THE SUBJECT. On the evening of 9 November 1944, a cordon was placed around Rotterdam and Schiedam by the German army. All important bridges and strategic points were closed off, trams were no longer running and telephone traffic was blocked. On the following two days, more than 52,000 Rotterdammers and Schiedammers between the ages of seventeen and forty were arrested and taken to Germany to perform forced labour there, often in appalling conditions. The Rotterdam Raid was one of the largest manhunts that the German National Socialist regime ever conducted. The resistance newspaper Vrij Nederland reacted with shock, writing on 14 December 1944: ‘Fifty thousand Dutch men let themselves be led away like sheep and just as many women watch as their husbands and sons are led defenceless to Hitler’s slaughterhouse’. The project Journey of the Razzia is based on filmed testimonies of men who experienced the raid and the subsequent journey, to fill a gap in the historiography and to provide insight into the events based on the theme "Maneuverability of an individual in a society under pressure”.

HENK DEN HAAN (DE) Jr., Sohn von Henk den Haan Sr.Henk den Haan Jr. ist der Sohn von Henk den Haan Sr. der während der Razzia von zu Hause abgeholt wurde. Wir fragten den Sohn nicht so sehr nach der „Reise“ seines – inzwischen verstorbenen – Vaters, sondern nach seiner eigenen damaligen Situation als „Hausbleiber“.Die Familie lebte in Tuindorp Vreewijk. Am 11. November 1944 klingelte um 6 Uhr morgens ein bewaffneter deutscher Soldat mit Befehlen an der Tür. Seine Eltern redeten intensiv miteinander (Flucht durch den Garten?), kamen aber zu dem Schluss, dass Henk Sr. musste mitgehen. Es landete im westfälischen Oelde, zwischen Hannover und Bielefeld. Er kam mit einem schmerzenden Fuß nach Hause. Nach einem Bombenangriff versuchte er, das Dach zu reparieren und stürzte ab. Er ging über Nunspeet und kehrte erst am 4. Juni 1945 nach Hause zurück.Im November 1944 war Henk 11 Jahre alt. Er kann sich nicht erinnern, dass der deutsche Soldat zur Tür gekommen sei. Er erinnert sich, dass er zusah, wie die Gruppe seines Vaters abmarschierte. Am nächsten Tag ging er auch zu De Kuip, um nach ihm zu sehen, aber er sah seinen Vater dort nicht mehr. Seine Mutter blieb zu Hause. Der Nachbar hatte so getan, als wäre er krank und musste nicht kommen. Henk blieb mit seiner hochschwangeren Mutter und seinen vier Schwestern zurück. Seine Mutter würde am 5. Januar 1945 (ein weiteres Mädchen) zur Welt bringen. Sie blieb angesichts der Situation sehr optimistisch, er hörte sie nie klagen und in seiner Erinnerung verlor sie nie den Mut. Seinem Vater muss es noch schlimmer ergangen sein, denn er war kein optimistischer Mann und er war sehr besorgt. Nachdem sein Vater nicht mehr da war, war Henk der Mann im Haus mit allen damit verbundenen Aufgaben: für Essen sorgen, für Wärme sorgen, die Fenster zu Hause verdunkeln, Einkäufe erledigen, als Entbindungsleiter tätig sein und für 14 Tage nach der Geburt Strom anfordern. Als die deutsche Wehrmacht ihr Haus requirieren wollte, um es in ein Offizierskasino umzuwandeln, schickte er sie weg. Während des Hungerwinters entwickelte er eine sehr gute Bindung zu seiner Mutter.Henk erzählt auch von der Zeit, als er nach Groningen ging, wo er im Haus von Menschen in Nieuwe Pekela wohnte, die noch etwas zu essen hatten. Dies wurde von der Stadt Rotterdam angeordnet. Sie fuhren mit einem Lastkahn vom Maashaven dorthin. Wie bei den Raiders war das Segeln nur nachts erlaubt, sodass die Reise 10 Tage dauerte. Es war ein schrecklicher Aufenthalt auf dem Lastkahn und sie taten alles, um einen blauen Himmel zu sehen. Er hatte eine wundervolle Zeit in Nieuwe Pekela, auch wenn er dort nicht zur Schule gehen konnte. Hier erlebte er auch die Befreiung. Ende Juni wurde er mit einem Lastwagen nach Hause gebracht. Er kam voller Krätze und Läusen zurück, weil er in Groningen nicht oft gebadet hatte. Sein Vater war zu diesem Zeitpunkt bereits zu Hause. An das Wiedersehen kann er sich kaum noch erinnern. Alles war wieder normal. Es war die Zeit des Wiederaufbaus und es gab nicht viel Rückblick. Sein Vater sprach nur in den letzten fünf Jahren seines Lebens über den Überfall.Er hat Briefe, die sein Vater an seine Mutter schrieb und umgekehrt. Sie haben nicht alle erreicht. Die Briefe zeigen, dass beide großen Glauben an ihren Glauben hatten und sich auf diese Weise gegenseitig ermutigten. Sein Vater rät seiner Frau, Familie und Bekannte um Hilfe zu bitten, und bittet seine Kinder, ihrer Mutter zu Hause zu helfen. Er möchte nicht über die Schrecken schreiben, die er erlebt. In den Briefen an seinen Vater stellt seine Mutter die Dinge viel besser dar, als sie waren. Sie verheimlicht zum Beispiel, dass sie um das Leben des Babys „kämpfen“ musste. Der Brief vom 2. März 1945 enthält einen ausführlichen Bericht über die Nahrungsmengen, die sie trotz des Hungerwinters hatte, und wie ihr dabei geholfen wurde. Sie schreibt auch über das in dieser Woche verteilte schwedische Weißbrot, wie sie anderen mit Essen hilft und dass selbst Menschen, die zunächst reich waren, nun auch hungrig sind und in den Norden ziehen. Henk liest aus diesen bewegenden Briefen.

Inhalt der Datei _data:Teilscan (Titelseite, S. 1 und S. 56) des BuchesHenk Nuis, „Erinnerungen an Oelde“. Rotterdam: 1947.Laut Anmerkungen auf S. 56 hat Mr. Den Haan Sr. erlebte das Gleiche wie Autor H. Nuis, doch irgendwann trennte sich die Gruppe von Mr. Nuis in einem, und Mr. Den Haan in der anderen Gruppe. Ab S. 56 des Buches enthüllen die Erfahrungen von Mr. Den Haan lehnt daher den Bericht von H. Nuis ab.

ZUSAMMENFASSUNG THEMA. Am Abend des 9. November 1944 errichtete die deutsche Armee eine Sperre um Rotterdam und Schiedam. Alle wichtigen Brücken und strategischen Punkte wurden abgesperrt, Straßenbahnen fuhren nicht mehr und der Telefonverkehr war unterbrochen. An den beiden folgenden Tagen wurden über 52.000 Einwohner Rotterdams und Schiedams im Alter zwischen 17 und 40 Jahren festgenommen und nach Deutschland verschleppt, um dort unter oft entsetzlichen Bedingungen Zwangsarbeit zu verrichten. Die Razzia in Rotterdam war eine der größten Menschenjagden, die das nationalsozialistische Regime in Deutschland jemals durchgeführt hat. Die Widerstandszeitung Vrij Nederland reagierte schockiert und schrieb am 14. Dezember 1944: „Fünfzigtausend Niederländer ließen sich wie Schafe abführen und ebenso viele Frauen mussten zusehen, wie ihre Männer und Söhne wehrlos zu Hitlers Schlachthaus geführt wurden.“. Das Projekt „Journey of the Razzia“ basiert auf gefilmten Zeugenaussagen von Männern, die die Razzia und die anschließende Reise miterlebt haben, um eine Lücke in der Geschichtsschreibung zu schließen und unter dem Thema „Der Handlungsspielraum eines Individuums in einer Gesellschaft unter Druck“ Einblicke in die Ereignisse zu geben.

Op de avond van 9 november 1944 werd er een cordon rond Rotterdam en Schiedam gelegd door het Duitse leger. Alle belangrijke bruggen en strategische punten waren afgezet, trams reden niet meer en het telefoonverkeer was geblokkeerd. Op de twee daaropvolgende dagen werden ruim 52.000 Rotterdammers en Schiedammers tussen de zeventien en veertig jaar oud opgepakt en afgevoerd richting Duitsland om daar dwangarbeid te verrichten in veelal beroerde omstandigheden. De Razzia van Rotterdam is een van de grootste klopjachten die het Duits nationaalsocialistische regime heeft gehouden. Het verzetsblad Vrij Nederland reageerde dan ook geschokt, het schreef op 14 december 1944: ‘Vijftigduizend Nederlandse mannen laten zich als schapen wegvoeren en evenzoveel vrouwen zien toe hoe hun mannen en zoons weerloos naar Hitlers slachtbank worden geleid’.Het project Reis van de Razzia is gebaseerd op gefilmde getuigenissen van mannen die de razzia en de daaropvolgende reis hebben meegemaakt, om een hiaat in de geschiedschrijving te vullen en om inzicht te geven in de gebeurtenissen aan de hand van het thema "Handelingsruimte van een individu in een samenleving onder druk".De getuigenissen in Reis van de Razzia zijn gedaan door mannen die nu gemiddeld 87 jaar oud zijn en indertijd, eind 1944, tussen de 17 en 21 jaar oud waren. In de getuigenissen van deze jongens valt te horen wat hun overkomen is tijdens de oorlogsjaren en wat hun handelingsruimte was ten tijde van de razzia. Maar ook hoe de ervaring van de reis van de razzia, naar Duitsland en Oost-Nederland, hun verzelfstandiging in de hand heeft gewerkt.Na de bevrijding pakten de jongens de draad weer op, in een groot aantal gevallen nog onderbroken door de politionele acties in Indonesië. Maar uiteindelijk kregen ze een eigen leven, een eigen gezin, in een Nederland dat volop in het teken stond van de wederopbouw.Het project bestaat uit 76 interviews. Ieder interview is beschikbaar als afzonderlijke dataset met een eigen Persistent Identifier. Iedere dataset is als volgt opgebouwd: Bestand .docx-bestand is de transcriptie in Word. Bestand _3, indien aanwezig, bevat een beschrijving van de route die geïnterviewde heeft afgelegd.* Soms heeft de geïnterviewde aanvullende informatie, zoals foto's of een (eerder geschreven) verslag, beschikbaar gesteld. Deze informatie is dan opgenomen als _data en/of _fotobestand in de desbetreffende dataset. De inhoud wordt beschreven in het opmerkingenveld van de dataset.