Op de avond van 9 november 1944 werd er een cordon rond Rotterdam en Schiedam gelegd door het Duitse leger. Alle belangrijke bruggen en strategische punten waren afgezet, trams reden niet meer en het telefoonverkeer was geblokkeerd. Op de twee daarop volgende dagen werden ruim 52.000 Rotterdammers en Schiedammers tussen de zeventien en veertig jaar oud opgepakt en afgevoerd richting Duitsland om daar dwangarbeid te verrichten in veelal beroerde omstandigheden.De Razzia van Rotterdam is een van de grootste klopjachten die het Duits Nationaalsocialistische regime heeft gehouden. Het verzetsblad Vrij Nederland reageerde dan ook geschokt, het schreef op 14 december 1944: ‘Vijftigduizend Nederlandse mannen laten zich als schapen wegvoeren en evenzoveel vrouwen zien toe hoe hun mannen en zoons weerloos naar Hitlers slachtbank worden geleid’.Het project Reis van de Razzia is gebaseerd op gefilmde getuigenissen van mannen die de razzia en de daaropvolgende reis hebben meegemaakt, om een hiaat in de geschiedschrijving te vullen en om inzicht te geven in de gebeurtenissen aan de hand van het thema "Handelingsruimte van een individu in een samenleving onder druk".Henk den Haan Jr., zoon van Henk den Haan Sr.Henk den Haan Jr. is de zoon van Henk den Haan Sr. die met de razzia van huis werd opgehaald. We hebben de zoon niet zozeer naar de ‘reis’ van zijn - inmiddels overleden - vader gevraagd, maar naar zijn eigen situatie destijds als ‘thuisblijver’.Het gezin woonde in Tuindorp Vreewijk. Op 11 november 1944 belde om 06.00 uur een gewapende Duitse soldaat aan met het bevel. Zijn ouders spraken intensief met elkaar (ontsnappen via de tuin?), maar kwamen tot de conclusie dat Henk Sr. mee moest gaan. Hij is terechtgekomen in Oelde in Westfalen, tussen Hannover en Bielefeld. Hij is naar huis komen lopen met een zere voet. Na een bombardement had hij het dak proberen te repareren en viel er toen vanaf. Hij liep via Nunspeet en was pas op 4 juni 1945 thuis.In november 1944 was Henk 11 jaar. Hij kan zich niet herinneren dat de Duitse soldaat aan de deur kwam. Wel weet hij nog dat hij stond te kijken toen de groep van zijn vader werd afgemarcheerd. De volgende dag is hij ook bij De Kuip gaan kijken, maar daar zag hij zijn vader niet meer. Zijn moeder bleef thuis. De buurman had zich ziek gehouden en hoefde niet mee. Henk bleef achter met zijn hoogzwangere moeder en nog 4 zusjes. Zijn moeder zou op 5 januari 1945 bevallen (weer een meisje). Ze bleef heel optimistisch onder de situatie, hij heeft haar nooit horen klagen en ze heeft in zijn herinnering nooit de moed verloren. Zijn vader moet het erger hebben gehad, want het was geen optimistische man en hij was erg bezorgd. Nu zijn vader weg was, was Henk de man des huizes met alle verantwoordelijkheden van dien: zorgen voor eten, warmte, de verduistering van de ramen thuis, boodschappen doen, kraamheer zijn, 14 dagen stroom aanvragen na de bevalling. Toen de Duitse Wehrmacht hun huis wilde vorderen om er een Officiersmess van te maken, heeft hij ze weggestuurd. Hij heeft een hele goede band met zijn moeder gekregen tijdens de Hongerwinter.Ook vertelt Henk over de periode dat hij naar Groningen ging waar hij in Nieuwe Pekela bij mensen in huis zat die nog eten hadden. Dat was geregeld door de Gemeente Rotterdam. Daar gingen ze vanuit de Maashaven in een rijnaak naartoe. Net als de razzia-gangers mocht er alleen ’s nachts gevaren worden, dus duurde de reis wel 10 dagen. Het was een afschuwelijk verblijf in de rijnaak en ze deden er alles voor om even blauwe lucht te zien. In Nieuwe Pekela heeft hij een heerlijke tijd gehad, al kon hij er niet naar school. Hier maakte hij ook de bevrijding mee. Eind juni werd hij thuisgebracht door een vrachtwagen. Hij kwam onder de schurft en met luizen terug, want hij was in Groningen niet zo vaak in bad geweest. Zijn vader was toen al thuis. Van het weerzien kan hij zich nog maar weinig herinneren. Alles was weer gewoon. Het was de tijd van de wederopbouw en er werd niet veel achterom gekeken. Zijn vader heeft pas de laatste 5 jaar van zijn leven over de razzia gesproken.Hij heeft brieven die zijn vader aan zijn moeder schreef en vice versa. Ze hebben hen niet allemaal bereikt. Uit de brieven blijkt dat beiden een enorm geloofsvertrouwen hadden en op die manier elkaar moed inspraken. Zijn vader raadt zijn vrouw aan om vooral hulp te vragen bij familie en bekenden, en vraagt zijn kinderen om hun moeder goed te helpen thuis. Hij wil niet schrijven over de gruwelijkheden die hij meemaakt. Zijn moeder stelt in de brieven aan zijn vader de zaken veel mooier voor dan ze waren. Zo verzwijgt ze dat ze voor het leven van de baby heeft moeten ‘vechten’. In de brief van 2 maart 1945 staat een lang relaas over de hoeveelheden eten die zij ondanks de Hongerwinter heeft, en hoe ze daar bij geholpen wordt. Ook schrijft ze over het die week verstrekte Zweedse wittebrood, hoe ze anderen helpt met eten en dat zelfs mensen die het eerst rijk hadden, nu ook honger hebben en naar het Noorden trekken. Henk leest voor uit deze ontroerende brieven.
Date Submitted: 2014-06-27
Inhoud bestand _data:gedeeltelijke scan (voorblad, p. 1 en p.56) van het boekHenk Nuis, 'Herinneringen aan Oelde'. Rotterdam: 1947.Volgens aantekeningen op p. 56 heeft dhr. Den Haan Sr. hetzelfde meegemaakt als de auteur H. Nuis, maar is de groep op een bepaald moment opgesplitst met Dhr. Nuis in de ene, en dhr. Den Haan in de andere groep. Vanaf p. 56 van het boek wijken de ervaringen van dhr. Den Haan dus af van het verslag van H. Nuis.
Op de avond van 9 november 1944 werd er een cordon rond Rotterdam en Schiedam gelegd door het Duitse leger. Alle belangrijke bruggen en strategische punten waren afgezet, trams reden niet meer en het telefoonverkeer was geblokkeerd. Op de twee daaropvolgende dagen werden ruim 52.000 Rotterdammers en Schiedammers tussen de zeventien en veertig jaar oud opgepakt en afgevoerd richting Duitsland om daar dwangarbeid te verrichten in veelal beroerde omstandigheden. De Razzia van Rotterdam is een van de grootste klopjachten die het Duits nationaalsocialistische regime heeft gehouden. Het verzetsblad Vrij Nederland reageerde dan ook geschokt, het schreef op 14 december 1944: ‘Vijftigduizend Nederlandse mannen laten zich als schapen wegvoeren en evenzoveel vrouwen zien toe hoe hun mannen en zoons weerloos naar Hitlers slachtbank worden geleid’.Het project Reis van de Razzia is gebaseerd op gefilmde getuigenissen van mannen die de razzia en de daaropvolgende reis hebben meegemaakt, om een hiaat in de geschiedschrijving te vullen en om inzicht te geven in de gebeurtenissen aan de hand van het thema "Handelingsruimte van een individu in een samenleving onder druk".De getuigenissen in Reis van de Razzia zijn gedaan door mannen die nu gemiddeld 87 jaar oud zijn en indertijd, eind 1944, tussen de 17 en 21 jaar oud waren. In de getuigenissen van deze jongens valt te horen wat hun overkomen is tijdens de oorlogsjaren en wat hun handelingsruimte was ten tijde van de razzia. Maar ook hoe de ervaring van de reis van de razzia, naar Duitsland en Oost-Nederland, hun verzelfstandiging in de hand heeft gewerkt.Na de bevrijding pakten de jongens de draad weer op, in een groot aantal gevallen nog onderbroken door de politionele acties in Indonesië. Maar uiteindelijk kregen ze een eigen leven, een eigen gezin, in een Nederland dat volop in het teken stond van de wederopbouw.Het project bestaat uit 76 interviews. Ieder interview is beschikbaar als afzonderlijke dataset met een eigen Persistent Identifier. Iedere dataset is als volgt opgebouwd: Bestand .docx-bestand is de transcriptie in Word. Bestand _3, indien aanwezig, bevat een beschrijving van de route die geïnterviewde heeft afgelegd.* Soms heeft de geïnterviewde aanvullende informatie, zoals foto's of een (eerder geschreven) verslag, beschikbaar gesteld. Deze informatie is dan opgenomen als _data en/of _fotobestand in de desbetreffende dataset. De inhoud wordt beschreven in het opmerkingenveld van de dataset.
