HARKE DOUWE SMITSBij het bombardement van 31 mei 1943 werd het huis van Harke Douwe verwoest. Zijn moeder en zussen waren onder het puin vandaan gehaald door een Duitse soldaat. Het gezin vond een nieuw onderkomen aan de Goudsesingel. Harke heeft een tijdje minder sympathie gevoeld voor de Engelsen.Bij de razzia besloot Harke Douwe, in overleg met zijn moeder, om zich op te offeren. Na een nacht bij de Noorderbrug gestaan te hebben, werd hij in colonne afgevoerd naar Gouda, begeleid door de huilende vrouwen van een aantal mannen.Van Gouda liepen ze naar Utrecht. Daar is Harke hem gesmeerd zonder vooropgezet plan. In Utrecht kon hij geen hulp en onderdak vinden en uit angst om neergeschoten te worden, heeft hij zich maar weer gemeld bij een Duitser met het verhaal dat hij zijn groep kwijt was.Harke Douwe werd ingezet als timmerman in de buurt van Arnhem. Hij heeft ook in opdracht van de Duitsers huizen geplunderd die waren verlaten door de bewoners na de Slag om Arnhem. Na een aantal maanden, en ditmaal na een lange voorbereiding, is hij met een groepje ontsnapt. Op een nacht, onderweg naar huis, werden ze opgepakt. De Duitse parachutisten wilden de mannen fusilleren. Na mishandeld te zijn, kon het Harke niet meer schelen, hij was op een diep punt gekomen. Na plotselinge tussenkomst van een gearriveerde onderofficier werden ze vrijgelaten en toen keerde het leven weer terug in Harke.Bij thuiskomst dook hij onder bij een zus, totdat de bevrijding kwam. De gebeurtenissen hadden zo’n invloed gehad op Harke Douwe dat hij zich, soms nog steeds, moet wapenen tegen haatgevoelens jegens de Duitsers als hij soldaten met helmen uit die tijd op televisie ziet.
SAMENVATTING ONDERWERPOp de avond van 9 november 1944 werd er een cordon rond Rotterdam en Schiedam gelegd door het Duitse leger. Alle belangrijke bruggen en strategische punten waren afgezet, trams reden niet meer en het telefoonverkeer was geblokkeerd. Op de twee daarop volgende dagen werden ruim 52.000 Rotterdammers en Schiedammers tussen de zeventien en veertig jaar oud opgepakt en afgevoerd richting Duitsland om daar dwangarbeid te verrichten in veelal beroerde omstandigheden.De Razzia van Rotterdam is een van de grootste klopjachten die het Duits Nationaalsocialistische regime heeft gehouden. Het verzetsblad Vrij Nederland reageerde dan ook geschokt, het schreef op 14 december 1944: ‘Vijftigduizend Nederlandse mannen laten zich als schapen wegvoeren en evenzoveel vrouwen zien toe hoe hun mannen en zoons weerloos naar Hitlers slachtbank worden geleid’.Het project Reis van de Razzia is gebaseerd op gefilmde getuigenissen van mannen die de razzia en de daaropvolgende reis hebben meegemaakt, om een hiaat in de geschiedschrijving te vullen en om inzicht te geven in de gebeurtenissen aan de hand van het thema "Handelingsruimte van een individu in een samenleving onder druk".
HARKE DOUWE SMITSDuring the bombing of 31 May 1943, Harke Douwe's house was destroyed. His mother and sisters were pulled out from under the rubble by a German soldier. The family found a new home on the Goudsesingel. Harke felt less sympathy for the English for a while.During the raid, Harke Douwe decided, in consultation with his mother, to sacrifice himself. After standing at the Noorderbrug for a night, he was taken in a column to Gouda, accompanied by the crying wives of a number of men.From Gouda they walked to Utrecht. There Harke escaped without a preconceived plan. In Utrecht he could not find help or shelter and out of fear of being shot, he reported to a German again, telling him that he had lost his group.Harke Douwe was deployed as a carpenter near Arnhem. He also plundered houses on behalf of the Germans that had been abandoned by their inhabitants after the Battle of Arnhem. After a few months, and this time after a long preparation, he escaped with a group. One night, on their way home, they were arrested. The German paratroopers wanted to shoot the men. After being mistreated, Harke did not care anymore, he had reached a low point. After sudden intervention by an arrived non-commissioned officer, they were released and then life returned to Harke.When he returned home, he went into hiding with a sister, until liberation came. The events had had such an impact on Harke Douwe that he, sometimes still, has to arm himself against feelings of hatred towards the Germans when he sees soldiers with helmets from that period on television.
SUMMARY OF THE SUBJECT. On the evening of 9 November 1944, a cordon was placed around Rotterdam and Schiedam by the German army. All important bridges and strategic points were closed off, trams were no longer running and telephone traffic was blocked. On the following two days, more than 52,000 Rotterdammers and Schiedammers between the ages of seventeen and forty were arrested and taken to Germany to perform forced labour there, often in appalling conditions.
The Rotterdam Raid was one of the largest manhunts that the German National Socialist regime ever conducted. The resistance newspaper Vrij Nederland reacted with shock, writing on 14 December 1944: ‘Fifty thousand Dutch men let themselves be led away like sheep and just as many women watch as their husbands and sons are led defenceless to Hitler’s slaughterhouse’.
The project Journey of the Razzia is based on filmed testimonies of men who experienced the raid and the subsequent journey, to fill a gap in the historiography and to provide insight into the events based on the theme "Maneuverability of an individual in a society under pressure”.
HARKE DOUWE SMITS Bei dem Bombenangriff vom 31. Mai 1943 wurde Harke Douwes Haus zerstört. Seine Mutter und seine Schwestern waren von einem deutschen Soldaten aus den Trümmern gezogen worden. Die Familie fand ein neues Zuhause am Goudsesingel. Harke empfand eine Zeit lang weniger Sympathie für die Engländer.Während des Überfalls beschloss Harke Douwe nach Rücksprache mit seiner Mutter, sich selbst zu opfern. Nachdem er eine Nacht an der Noorderbrug verbracht hatte, wurde er in einer Kolonne nach Gouda gebracht, begleitet von den weinenden Frauen einer Reihe von Männern.Von Gouda gingen sie zu Fuß nach Utrecht. Dorthin brach Harke ohne jeden vorgefassten Plan auf. In Utrecht konnte er weder Hilfe noch Unterschlupf finden und aus Angst, erschossen zu werden, meldete er sich erneut bei einem Deutschen und erzählte, er habe seine Gruppe verloren.Harke Douwe wurde als Zimmermann in der Nähe von Arnheim eingesetzt. Außerdem plünderte er im Auftrag der Deutschen Häuser, die von ihren Bewohnern nach der Schlacht um Arnheim verlassen worden waren. Nach einigen Monaten und diesmal nach langer Vorbereitung floh er mit einer Gruppe. Eines Nachts wurden sie auf dem Heimweg verhaftet. Die deutschen Fallschirmjäger wollten die Männer erschießen. Nach den Misshandlungen war Harke alles egal, er hatte einen Tiefpunkt erreicht. Nach dem plötzlichen Eingreifen eines eintreffenden Unteroffiziers wurden sie freigelassen und das Leben kehrte nach Harke zurück.Als er nach Hause zurückkehrte, versteckte er sich bei einer Schwester, bis er befreit wurde. Die Ereignisse haben Harke Douwe so geprägt, dass er sich manchmal noch immer gegen Hassgefühle gegenüber den Deutschen wappnen muss, wenn er im Fernsehen Soldaten mit Helmen aus dieser Zeit sieht.
ZUSAMMENFASSUNG THEMA. Am Abend des 9. November 1944 errichtete die deutsche Armee eine Sperre um Rotterdam und Schiedam. Alle wichtigen Brücken und strategischen Punkte wurden abgesperrt, Straßenbahnen fuhren nicht mehr und der Telefonverkehr war unterbrochen. An den beiden folgenden Tagen wurden über 52.000 Einwohner Rotterdams und Schiedams im Alter zwischen 17 und 40 Jahren festgenommen und nach Deutschland verschleppt, um dort unter oft entsetzlichen Bedingungen Zwangsarbeit zu verrichten.
Die Razzia in Rotterdam war eine der größten Menschenjagden, die das nationalsozialistische Regime in Deutschland jemals durchgeführt hat. Die Widerstandszeitung Vrij Nederland reagierte schockiert und schrieb am 14. Dezember 1944: „Fünfzigtausend Niederländer ließen sich wie Schafe abführen und ebenso viele Frauen mussten zusehen, wie ihre Männer und Söhne wehrlos zu Hitlers Schlachthaus geführt wurden.“. Das Projekt „Journey of the Razzia“ basiert auf gefilmten Zeugenaussagen von Männern, die die Razzia und die anschließende Reise miterlebt haben, um eine Lücke in der Geschichtsschreibung zu schließen und unter dem Thema „Der Handlungsspielraum eines Individuums in einer Gesellschaft unter Druck“ Einblicke in die Ereignisse zu geben.
Op de avond van 9 november 1944 werd er een cordon rond Rotterdam en Schiedam gelegd door het Duitse leger. Alle belangrijke bruggen en strategische punten waren afgezet, trams reden niet meer en het telefoonverkeer was geblokkeerd. Op de twee daaropvolgende dagen werden ruim 52.000 Rotterdammers en Schiedammers tussen de zeventien en veertig jaar oud opgepakt en afgevoerd richting Duitsland om daar dwangarbeid te verrichten in veelal beroerde omstandigheden. De Razzia van Rotterdam is een van de grootste klopjachten die het Duits nationaalsocialistische regime heeft gehouden. Het verzetsblad Vrij Nederland reageerde dan ook geschokt, het schreef op 14 december 1944: ‘Vijftigduizend Nederlandse mannen laten zich als schapen wegvoeren en evenzoveel vrouwen zien toe hoe hun mannen en zoons weerloos naar Hitlers slachtbank worden geleid’.Het project Reis van de Razzia is gebaseerd op gefilmde getuigenissen van mannen die de razzia en de daaropvolgende reis hebben meegemaakt, om een hiaat in de geschiedschrijving te vullen en om inzicht te geven in de gebeurtenissen aan de hand van het thema "Handelingsruimte van een individu in een samenleving onder druk".De getuigenissen in Reis van de Razzia zijn gedaan door mannen die nu gemiddeld 87 jaar oud zijn en indertijd, eind 1944, tussen de 17 en 21 jaar oud waren. In de getuigenissen van deze jongens valt te horen wat hun overkomen is tijdens de oorlogsjaren en wat hun handelingsruimte was ten tijde van de razzia. Maar ook hoe de ervaring van de reis van de razzia, naar Duitsland en Oost-Nederland, hun verzelfstandiging in de hand heeft gewerkt.Na de bevrijding pakten de jongens de draad weer op, in een groot aantal gevallen nog onderbroken door de politionele acties in Indonesië. Maar uiteindelijk kregen ze een eigen leven, een eigen gezin, in een Nederland dat volop in het teken stond van de wederopbouw.Het project bestaat uit 76 interviews. Ieder interview is beschikbaar als afzonderlijke dataset met een eigen Persistent Identifier. Iedere dataset is als volgt opgebouwd: Bestand .docx-bestand is de transcriptie in Word. Bestand _3, indien aanwezig, bevat een beschrijving van de route die geïnterviewde heeft afgelegd.* Soms heeft de geïnterviewde aanvullende informatie, zoals foto's of een (eerder geschreven) verslag, beschikbaar gesteld. Deze informatie is dan opgenomen als _data en/of _fotobestand in de desbetreffende dataset. De inhoud wordt beschreven in het opmerkingenveld van de dataset.
